________________
૧૧૧
અને મહાજનોએ પોતાનાં ક્ષેત્રોમાં કામ તો કર્યું જ એટલે ગુજરાતમાં આ ખેડાણ વધુ હોવાથી, ત્યાં ગાંધીજી જગ્યા અને રાજકારણીય ક્ષેત્રમાં ઠીક ખેડાણ થયું. પણ આ ચારેયનું ત્યારબાદ હવે સંકલન કરવાનું કામ જરૂરી છે. એટલે જ એ કામમાં આધ્યાત્મિક, નૈતિક અને સામાજિક એ ત્રણેય પરિબળોએ એકત્રિત થઈ લાગી જવું પડશે.
- સંતબાલ
ચિંચણ, તા. 27-5-76
સૌરાષ્ટ્ર વીરોની ભૂમિ છે - હમણાં ગુરુદેવમાં વીરતાનો મૂડ જરા વધુ જોતાં-અનુભવતાં આનંદ થાય છે. આવા મૂડમાં કદાચ પહેલી જ વાર ગુરુદેવને જોવા-સાંભળળાનું મને મળ્યું. પ્રવચનમાં કહે, “મહાવીરનો માર્ગ એ વીરોનો માર્ગ છે”. વીરતા વગર મહાવીરના માર્ગે નહીં ચાલી શકાય. ગુજરાત-સૌરાષ્ટ્ર એ વીરોની ભૂમિ છે. ટંકારામાં જન્મેલા દયાનંદ સરસ્વતીએ કેટલી વીરતા બતાવી? પોરબંદરમાં જન્મેલા વીરે (ગાંધીજી) કેટલો જબ્બર ઇતિહાસ સર્જ્યો અને આજે પણ રાષ્ટ્રો ગુજરાત પાસે માર્ગદર્શનની અપેક્ષા અને નજર માંડી રહેલ છે. ગુજરાત-સૌરાષ્ટ્રની ભૂમિમાં કોઈ કુદરતી એવો ગુણ છે કે વીરનરો અહીં પાકતા આવ્યા છે.
ત્રાટક એટલે આંખ દ્વારા કામ કરતી આત્માની શક્તિ
ગુરુદેવ એક પ્રવચનમાં મહાવીર અંગે બોલતાં, ચંડકોષીયાના જેવા વિષધરને ત્રાટકથી કેવળ શાંત મહાવીરે કર્યો તે સુંદર રીતે સમજાવ્યું. કવિ મકરંદ હવે એ લખેલ વાત અહીંયાં યાદ આવી. “ત્રાટક એટલે આત્માની શક્તિ આંખ દ્વારા કામ કરે તે” આ માટે સાધના જોઈએ, ઉપરાંત શુભ-અશુભ હેતુ માટે પણ માણસો ત્રાટક દ્વારા કામ કરે છે. નરજાતિએ નારીજાતિને હજારો વર્ષથી અન્યાય કર્યા છે તેનું સાટું કોઈકે તો વાળવું જ પડશે. તે જ રીતે હરિજન, આદિવાસીઓ વ. બાબત
- મીરાબહેનને વ્યક્તિ તરીકે જોવામાં નથી, એ તો માતૃજાતિનાં આપણા વિશ્વ વાત્સલ્ય ધ્યેયે ધર્મમય સમાજરચનામાં રસ ધરાવતાં નાના મોટા સૌને માટે પ્રતિનિધિ છે. નરજાતિએ મોટે ભાગે નારીજાતિને હજારો વર્ષથી જે અન્યાય કર્યા છે, તે બધાનું સાટું કોઈકે તો ક્યાંક વાળવું પડશે. એ રીતે
શ્રી સદગુરુ સંગે : વિશ્વને પંથે
