________________
૧૦૦
સામ્યવાદી દેશોને આપણો ધર્મપ્રધાન ભારત દેશની સંસ્કૃતિનો લેપ લગાડવો. સૌરાષ્ટ્રની ચુસ્ત સમાજવાદી કાર્યકર પર ફલજીભાઈએ એવી ઊંડી અસર આ પ્રયોગની લગાડી કે સામ્યવાદમાંની ઉણપનું એ કાર્યકરને ભાન થયું. વાર્તાલાપ ફલજીભાઈના પુસ્તકમાં તમે જોયો હશે જ.
સંતબાલ
વોટ
ભારોભાર નમ્રતા આવ્યા વિના અહમ્ અને દંભ જાય નહીં દંભનું મૂળ મોટે ભાગે અહમ્ હોય છે. જે નથી તેવું દેખાવું છે એથી દંભ અનાયાસે થવાનો જ. એટલે નમ્રતા ભારોભાર આવ્યા વિના અહમ્ કદી જાય જ નહિ. આવા દંભને અહમ્ ને સમજ્યા પછી જ ઓળખવો અને કાઢવો સહેલો પડે તેમ છે.
-
સંતબાલ
દ
ઇન્દિરાબેનને હું વ્યક્તિ તરીકે જોતો નથી. કોંગ્રેસે જનતા દ્વારા ક્રાંતિની વાત છોડી સત્તા દ્વારા ક્રાંતિની વાત સ્વીકારી તે ખોટું થયું છે
બેન ઇન્દિરાબેનને હું માત્ર વ્યક્તિ તરીકે જોતો નથી. આપણે એ પણ ભૂલવું ન જોઈએ કે તેઓ પં. જવાહરલાલનાં પુત્રી અને કમલા નહેરુનાં દીકરી છે. વર્ષો સુધી લગ્ન બાદ પણ અને લગ્ન પહેલા પણ પંડિતજી સાથે ફર્યાં છે. એટલે વ્યક્તિગત ગણો તો એ તે વ્યક્તિ ઉપલા સંદર્ભમાં છે. બીજી બાજુ તેઓ પણ છેલ્લે છેલ્લે જ દીપી ઊઠ્યાં છે. બાકી આ શક્તિ જણાતી જ નહોતી (એટલે જ લાગે છે કે મૂળ તો કોંગ્રેસે જનતા દ્વારા ક્રાંતિની વાત છોડી સત્તા દ્વારા ક્રાંતિની વાત સ્વીકારી તે ખોટું થયું છે.) એટલે થોડી ઘણી નવી વાતને અપનાવવાની અને ગળે ઊતરે તો પૂરી સાહસ વૃત્તિ હોવાથી જ આપણે આપણી વાતને સમજાવવા ભાલ નળકાંઠા પ્રદેશમાં બોલાવવા ઇચ્છતા હતા અને ઇચ્છીએ છીએ. સંત વિનોબા પ્રત્યે સદ્ભાવ ખરો પણ સંત વિનોબા આવું બતાવી શકે તેમ નથી. જ્યારે ભાલ નળકાંઠા પ્રયોગમાં તેઓએ જોઈ શકે તેવું છે માટે એ જરૂરી છે.
(૨) વિશ્વમયતાના માર્ગે જતા રાજકારણ વચ્ચે આવ્યા વિના રહે જ નહિ અને એ કુદરતી આવ્યું છે. તો એને ઊંડાણથી પકડીને જ ચાલવું
શ્રી સદ્ગુરુ સંગે : વિશ્વને પંથે
