________________
જોયું નથી. હજુ વાક્ય પૂરું કરે તે પહેલાં લખમશી અકળાઈને બોલી ઊઠ્યા :
! હેં! લોંકાશાહ! આ શું કહો છો? આપણા બધા ગુરુઓ કહે છે કે, શાસ્ત્રમાં તો ઘણે સ્થળે અધિકાર છે. મૂર્તિપૂજાના અવલંબન વિના આગળ વધી જ શી રીતે શકાય ? તો એ આગમ પાઠી ગુરુદેવો ખરા કે તમે ખરા ?
લોંકાશાહે આચારાંગ, સૂયગડાંગ, ભગવતી, દશવૈકાલિક વગેરે શાસ્ત્રોના પાઠો બતાવીને પુરવાર કરી બતાવ્યું કે મૂર્તિપૂજા જૈનશાસ્ત્રમાં ક્યાંય નથી.
લખમશી : “ત્યારે જૈનધર્મમાં પૂજાને સ્થાન જ નથી શું?”
લોકાશાહ: જૈનદર્શન અનેકાંત દર્શન છે. અનેક દૃષ્ટિબિન્દુઓનો એમાં સમાવેશ છે. તેમાં પૂજાને સ્થાન ન હોય એ કેમ બને !
લખમશી : આપ તો હમણાં જ બોલી ગયા ને કે, “મૂર્તિપૂજા જૈનશાસ્ત્ર સંમત નથી.”
લોકાશાહ: હું હવે બરાબર, મૂર્તિપૂજા; પૂજા નહિ. લખમશી : ત્યારે શું પૂજા અને મૂર્તિપૂજા ભિન્ન હશે વારુ !
લોકાશાહ: જી હા. બહુજ ભિન્ન. તદ્દન ભિન્ન. આ બન્નેને એક ગણવાથી જ આ ગોટાળો ઊભો થતો જાય છે.
લખમશી : ત્યારે કૃપા કરી સમજાવશો ? લોંકાશાહ : હા, જુઓ. પૂજા બે પ્રકારની છે. બાહ્ય અને આત્યંતર. *હરિભદ્રસૂરિજી મ. પૂજા સંબંધી નીચે પ્રમાણે વિવરણ કરે છે.
अष्टपुष्पी समाख्याता स्वर्गमोक्षप्रसाधनी
अशुद्धतरभेदेन द्विधा तत्वार्थदर्शिभिः ॥ તત્ત્વાર્થદર્શિઓએ અષ્ટપુષ્મી પૂજા બે પ્રકારની કહી છે. (૧) સાવદ્ય અને અસાવધ. તે પૈકી અસાવદ્ય પૂજા જ મોક્ષણાધિકા અને સાચી પૂજા છે. ત્યારે સાવદ્ય (સપા૫) પૂજા કઈ? તેના જવાબમાં તે સૂરિજી ફરમાવે છે કે :
शुद्धागमैर्यथालामं प्रत्यz शुचिभाजनैः ॥ स्तोकैर्वा बहुभिर्वापि पुष्पैर्जात्यादिसंभवः ॥ अष्टापायविनिर्मुक्त-स्तदुत्थ गुणभूतये ।
दीयते देवदेवाय वासाशुद्धत्युदाह्यता । જેણે અષ્ટકર્મોથી મુક્તિ મેળવી સંપૂર્ણ વીતરાગ ભાવની સંપત્તિ પ્રાપ્ત કરી છે તેવા
ધર્મપ્રાણઃ લોંકાશાહ
