________________
મુશાયરામાં ખર્ચવાના પૈસા નીકળે જ. મુસલમાનોએ પણ બદલાવું પડશે. તમે એક બાજુ કહો કે સાદાઈ, તમે અલ્લાને યાદ કરો, ફાતેમાને યાદ કરો, એની શાદીના અંદર એટલી સાદાઈથી થયેલી તો પછી તમે તમારી પ્રેકટિકલ લાઈફમાં લો. કેમ ના લેવાય? મને આજે ગૌરવ છે કે મારી પોતાની શાદીની હમણાં અમે સિલ્વર જ્યુબિલી મનાવીએ છીએ. મારી પોતાની શાદી, એ વખતે પચ્ચીસ વર્ષ પહેલાં એકદમ સાદાઈથી થયેલ. હું અમેરિકાથી આવેલો અને મારાં લગ્ન થયાં, અને મારા કાકા મુંબઈના મેયર. કાકા ઈશાકભાઈને છોકરા નહીં. ઈશાકભાઈને તો એમ કે બંદૂકવાલાના ઘરનો છોકરો અને શાદી તો તાજમહાલ હૉટલમાં જ થવી જોઈએ. તો એ વખતે હું નાનો. મેં કહ્યું : તમે શાદી રાખો, તમે ફશન કરો, પણ હું નહીં આવું. મે ના થવા દીધું. અને એ રકમ લઈને ચેરિટીમાં આપેલી. આજે મારા ઘરની અંદર વાત કરું કે, બધા મને મૂર્ખા કહે છે, અને આજે સિલ્વર જ્યુબિલીના માટે મારા ઘરનાં એક મહિનાથી પાછળ પડેલાં છે કે તે વખતે નહોતું કર્યું, પચ્ચીસ વર્ષ પહેલાં તો આ વખતે સિલ્વર જ્યુબિલીના અંદર ખર્ચ કરવો જ પડશે. પણ, આ બધી વસ્તુ આપણા સમાજમાંથી જતી નથી. લોકોને ભેગા કરવા, હોહા થાય, બેન્ડવાજા વાગે, પણ મેં તેમને કહ્યું કે એ પૈસા છોકરાઓને સ્કૉલરશિપના માટે આપો.
અમુક વખતે કડવી વાત કહેવી એ લોકોને ગમતી નથી. પણ, મને લાગે છે કે, હવે કહેવી જોઈએ. મુસ્લિમોની મદ્રેસા સિસ્ટમ લો. આપણે બધા કહીએ છીએ કે મુસ્લિમોમાં શિક્ષણનું પ્રમાણ ઓછું છે. કબૂલ્યું, આજે ગુજરાતમાં ૧૨૦ મુસ્લિમ ક્લો છે માંડ ત્રણ ક્લોને બાદ કરતાં કોઈ પણ સ્કૂલનું પરિણામ એસ. એસ. સી.માં કે હાયર સેકન્ડરીમાં પંદર વીસ ટકાથી ઉપર આવે તો બહુ થઈ ગયું. ભરૂચ જિલ્લાની અંદર તો કેટલી સ્કૂલો એવી છે કે તેનું ઝીરો ટકા રિઝલ્ટ સતત આવે છે. બધા ફેલ થયા. તો છોકરાઓના ભવિષ્યનું શું? મુસ્લિમ બાળકોને બે થી અઢી ક્લાક મદ્રેસામાં જવું પડે. કમ્પ્લસરી. મદ્રેસાની અંદર સાચું ઈલમ આપતા હોય તો વાત બરાબર છે. હું પણ કબૂલ કરું કે જવું જ જોઈએ. પણ આજે ૯૯% મદ્રેસાઓના અંદર ઈલમ એવી રીતે અપાય છે કે, એક ઉસ્તાદ બેસેલા હોય, ઠંડી હોય, લાકડી હોય "બેઠ, પઢ જલ્દી, પઢ જલ્દી, પઢ પઢ” હવે આ કંઈ એજ્યુકેશન ના થાય એના અંદર. તો છોકરાઓ ગોખણપટ્ટી કરે. બે અઢી કલાક સુધી છોકરો ત્યાં બેસે. પછી ઘરે જાય થોડો નાસ્તો કરે, અને સીધા સ્કૂલે જાય. એક બીજાને સમજીએ
૪૩