________________
સંતબાલજી : જન સાધુ સંતબાલજી વિષે વિચાર કરવામાં આવે તો એ સાચું કે તેઓ જૈન સાધુ હતા. પણ આચારે જ તેઓ જૈન સાધુ હતા. જૈન સાધુ તરીકેના બધા આચારો તેઓ ચુસ્તપણે પાળતા. પણ વિચારોથી તેઓ જન સાધુ હતા.
સમાજમાં સાધુ એક વિશેષ પ્રકારનું સ્થાન ધરાવે છે. તે જીવે છે ત્યારે અને મરે છે ત્યારે તેના દિલમાં જનકલ્યાણ વસેલું હોય છે. એટલે જનકલ્યાણના વિચારોને સમજવા સંતબાલજીએ એકાંતવાસ સેવ્યો; મૌન ધારણ કર્યું. ગુરુને સાથ છોડ્યો. જીવને પીડાતા જોઈ જે જૈનની દયા ઊભરાઈ જાય તે જ સમાજે પોતાના આશ્રયેથી સંતબાલને આઘા કયાં. કારણ કે જેનોની નજરે તેઓ તેમના મટી પારકા બન્યા હતા.
સંતબાલ એક્સ વિહારી બન્યા. તેની સાથે સાથે તેઓ ઉચ્ચ સ્થાને ઊભવા લાગ્યા. પ્રકૃતિનો નિયમ છે જેટલું સ્થાન ઊંચું તેટલું દૃષ્ટિપટ વિશાળ. આજે આપણને જાણવા મળ્યું કે “ઈન્સેન્ટ”ને પૃથ્વીની તસવીર ખેંચવા પાંત્રીસ હજાર કિલોમીટરની ઊંચાઈએ ઊડવું પડયું. આ તો એક ભૌતિક બાબત છે, જ્યારે સંતબાલે ભૌતિક અને આધ્યાત્મિક બંને પ્રકારની તસવીરો એકી સાથે દોરવાની હતી. જૈન સમુદાયથી વિખૂટા પડયાના પસ્તા ન હતા. આ ફલક પર ભાતભાતના અનેક માનવીએ છે. ગુણગ્રાહીને તાટે નથી.
