________________
૫૮
ધર્મદ્રષ્ટિએ સમાજ રચના – એ એક સૂત્ર છે, એને પાર પાડવા આપણે જુદી જુદી પ્રવૃત્તિઓ ચલાવવી પડશે. પણ તેના આધારસ્તંભરૂપે તે ખેડૂતમંડળે જ રહેશે, જે આપણે ચલાવી રહ્યા છીએ.
ખેડૂતમંડળ નામ આપતાં આપણે કેવળ ખેતી કરનારા જ એમ નહીં સમજવું. પણ ખેતી કરનારા અને ખેતી ઉપર નભનારા એ બધાંને એમાં સમાવેશ થાય છે. ટૂંકમાં એને આપણે ગ્રામસંગઠન કહેવું જોઈએ; પણ કામને વેગ મળે અને સગવડતા સચવાય તે માટે જુદા જુદા નામે જુદાં જુદાં મંડળો રચાય. તે બધા એકબીજાના પૂરક જ રહેશે. ભલે તે મજૂર મંડળ હોય, કે ગોપાલક મંડળ હોય. અરે માતૃસમાજે પણ તેના પોષક રહેશે. ત્યારે બનશે ગ્રામ સંગઠન.
આ બિરુદને પાર પાડવા અને પૂ. સંતબાલજીને વફાદાર બનવા આપણે આપણા ખેડૂત મંડળને પ્રાણવાન બનાવતા રહીએ. એવી આપ સૌને મારી વિનંતી છે. [૯ ઓગસ્ટ ૧૯૮૩, હરિજન આશ્રમમાં મળેલ શ્રી ખેડૂત મંડળની કારોબારીને સંબોધન કરતાં કરેલા ઉદ્દબોધનમાંથી)
જાતને તૈયાર કરીએ
નવા વર્ષના સાલમુબારક પરિવાર મિલનમાં કોઈકને મોવડીપદે બેસાડવાની જરૂરત જણાતાં મિત્રોએ મારી પસંદગી કરી. મિત્રો સારી