________________
જ. તેથી તે મેં પ્રિય પરમાનંદભાઈને લખ્યું છે કે વ્યક્તિ તરીકે સંતબાલની તમને લાગતી હોય, તે ટીકા જરૂર કરે, પણ અનુબંધ વિચારધારાના મિશનને કે ભા. ન. પ્રયોગને ઉતારી પાડવાનું ન કરે. કારણ કે તેમ કરવામાં અહિંસક ક્રાન્તિના કાર્યની રુકાવટ થશે... .
આપણું આખી રીતને તમે જાણે જ છે. સ્ત્રીપુરુષના સંબંધો પરસ્પર પૂરક તરીકે હોય, તે આખે વિષય છે. સ્ત્રીને ઉપર આજ લગી પુરુષ વધુ કઠોર રહ્યો છે, ત્યારે જે મહિલા જતિ એ આપણું પ્રગને અહિંસક વાહન હોય, તો આપણે કેમળ બનવું જ રહ્યું. માત્ર સૈદ્ધાતિકતા આવીને ઊભી રહે, ત્યાં નિરુપાયે કઠોરતા ધરવી પડે અથવા કઠોરતા (નારી પાત્રને) લાગે તે જુદી વાત છે.
સાધ્વીજીએ વહાલા ભગવાન તરીકે લખ્યું, તેને ઊંડે વિચાર કર્યા બાદ વહાલા ભક્તા અથવા વહાલી ભક્તા તરીકે લખાયું. આત્મીયતા અને કક્ષા બન્નેનો વિચાર કર્યા બાદ જયાં શરીરસ્પર્શ ન થાય ત્યાં હૃદયસ્પર્શ માટે વિચાર અને વાણુ સાધનરૂપ બને છે. તો બધાં જાણો છો કે આ જીવનમાં સ્ત્રીસંભોગ કર્યો જ નથી. વિકારી સ્પર્શ દીક્ષા બાદ પણ થયેલ છે. સમૌન એકાંતવાસ વખતે એ બધાની કડક આલેચના થઈ ગઈ જે જાહેર નિવેદન વ. દ્વારા ચોવીસ વર્ષ પહેલાં કહ્યું છે. અને વિશ્વ વાત્સલ્યનાં પરાક્ષ દર્શન થયાં. ધર્મદ્રષ્ટિએ સમાજરચનાના પાયામાં – અમુક હદે વિકાસ થયા બાદ જે પાત્ર દ્વારા વિશાળ કામ લેવાની કલ્પના થાય, તેવાં જોખમ ખેડવાં જ રહ્યાં. ચારિત્ર્યબળને પાય સત્ય છે. માતૃજાતિને નિર્ભય અને સુરક્ષિત રાખવા પૂરતી ગુપ્તતાને વિવેક જાળવવો કે સૂચવવો, એ સહજ છે, પણ તેઓ પોતે જ આગળ થઈને અગુપ્તતા ઇરછે કે જાહેર કરે, તે સોનામાં સુગંધ જેવું ગણાય.
ક્રાતિની પહેલ વ્યક્તિથી થાય અને થઈ છે. સાધુસાધ્વીશિબિરના તબક્કામાં પ્રથમ પાત્ર કાતિની દૃષ્ટિથી સાધુ તરીકે ડુંગરશી મુનિ તથા નેમિમુનિ આગ્યા તેમ સાધ્વી તરીકે સમર્પણપૂર્વક આવ્યાં.... એટલે
૪૫
