________________
આધાત થયા. આ પરથી એમ તારવી શકાય કે આ વર્તન પણ ખરાબર નથી. તે પછી શું કરવું ? અને કેમ વર્તવું?
ઉત્તર: અહિંસા અને હિંસા વચ્ચે એક વિલક્ષણુ અંતર છે. તે સાધકમાત્રે સમજી લેવું જોઈ એ. હિંસાનું ફળ સ્થૂળ રીતે સ્પષ્ટ દેખાય તેવું હોય છે, કારણે કે હિંસા સ્થૂળ જગત પર ઝટ આંજી નાંખે તેવી ચમત્કારિક અસર કરે છે. તેની ગતિ પણુ સૂક્ષ્મ છે, કારણુ કે તે સૂક્ષ્મ જગત પર અસર કરે છે. તેથી તે અસર સ્થૂળ, દેખાવે ધીમી લાગે છે. કાઈ ને તુરત આંજી શકતી નથી. પણ આસ્તે રહીને જમ્બર હૃદયપલટા કરાવે છે અને કાયમી રહે છે.
અહિંસાના ઉપાસકે એક કાળજી ખાસ રાખવી જોઈ એક એણે પેાતાની હારજીત માપવાના કાંટા ખીજાના ખેલ । વર્તાવ ઉપર ન રાખતાં મુખ્યપણે પોતાના આત્મા ઉપર રાખવા જોઈ એ. એણે જે કુટેવ ઓછા કે વધુ અંશે ખીજામાં જોઈ તે પોતામાં પણ છે જ એમ જાણી વધુ શુદ્ધ બનવા તત્પર રહેવું જોઈ એ. આવા વર્તનથી ખીજાએ એતે ‘બાયલા’ કહે તેાપણુ એને દુ:ખ નહિ થાય, કારણ કે પેાતામાં સામે થવાની શક્તિ હોવા છતાં એ સામે ન થતાં મૌન રહે છે. વળી આવે! વીર સાધક પાતે જેનામાં કુટેવ ભાળી છે કે એ કુટેવના સ્વાદ ચાખ્યા છે, એના ઉપર કિન્ના નહિ રાખે પણ ઊલટા વધુ ઊંડેથી પોતાના પ્રેમને ઝરા એના પ્રત્યે ગુપ્તપણે વહેવડાવશે. હું જરા આ ઉત્તરને વધુ ઊંડાણુમાં લઈ ગયા. પણ તેમ છતાં એ અનિવાર્ય છે. આ ઉપરથી તમે ટૂંકમાં સમજ્યાં હશે કે બીજાના અભિપ્રાય પરથી દુઃખિત થવું કે ફુલાઈ જવું એ આપણી મેટામાં માટી ત્રુટી છે. આપણામાં કાયરતા છે કે વીરતા છે એનું પ્રમાણુપત્ર આપણા હ્રદય તરફથી આપણે મેળવવું જોઈ એ. એ પશુ કહી દઉં કે આપણે કેાઈની સામે નૈતિક હિંમતના અભાવે ન કહીએ અને મનમાં બાબડીએ કે કિન્તા રાખીએ તે કરતાં સામે કહી નાખવાથી જો મનને! કિન્તા સાફ થતા હોય તે તે ભૂમિકા
વળી હું
૧૧
