________________
‘કોઈનું મારા પર કશું લેણું હોય તો માગી લો.' એક માણસે અમુક દીનારનું લેણું માગ્યું તે આપી દીધું. ત્યાં એક જણ આવ્યો અને બોલ્યો :
‘મને આપે ચાબૂક મારેલો. તેનું મારું લેણું છે.’ પથારીમાંથી બેઠા થઈ પયગંબર સાહેબે કહ્યું :
‘લે આ ચાબૂક, તું મારીને તારું લેણું લઈ લે.' આ સમયે તો તે પયગંબરના હજારો બલકે લાખો ચરણ ચુંબનારા અનુયાયીઓ હતા. છતાં લેણું આપવું એટલે આપવું જ. અનુયાયીઓ ચોંકી ઊઠે તે સ્વાભાવિક હતું.
અધૂરામાં પૂરું પેલો લેણદાર બોલ્યો :
આપે મને ચાબૂક મારેલો ત્યારે હું ઉઘાડે ડીલે (શરીરે) હતો, જ્યારે આપના શરીર ઉપર તો પહેરણ છે.
પયગંબર સાહેબે કશી દલીલ વગર પહેરણ કાઢી નાખ્યું. તરત સૌના આશ્ચર્ય વચ્ચે શરીર પરના પયગંબરી સૂચક કુદરતી ચિન પાસે જઈ પેલા લેણદારે ચાબૂક મારવાને બદલે પ્રેમપૂર્વક ચૂમી લઈ લીધી. અને ચોમેર આનંદ પ્રસરી ગયો.
નીતિની આવી ખેવનાનો વારસો ઈસ્લામી સમાજમાં ઠીક જળવાયો છે.
મારા ગૃહસ્થાશ્રમી જીવનના છેલ્લાની અગાઉના શેઠ ઈસ્લામી હતા. તેમના પિતાજીને મેં ત્યાં નોકરી કરતાં પહેલાં જોયેલા. તેઓની શાખ એવી હતી કે ‘તેઓ વ્યાજ ન લેવાનો ઈસ્લામી આચાર છેવટ સુધી બરાબર પાળતા. કોઈ દિમાગ ફરેલો ઈસ્લામી મળે તોય ગળે હાથ લગાવી સાથે ફેરવતા.' હવે આજ નીતિને વ્યાપક અને ધર્મલક્ષી બનાવવાની છે. સર્વધર્મ ઉપાસના ૦ ૩૧
