________________
ફરજો બજાવવામાં ટેકારૂપ બને તે માટે ગામડાંમાં મહિલા મંડળ, યુવક મંડળ જેવી સ્વૈચ્છિક સંસ્થાઓ રચાય તે માટે કોશિશ કરવી. (૪) ગામ પંચાયતની મહિલા હોદેદારો અને પછાત/દલિત વર્ગના હોદેદારોને તાલુકા કક્ષાએ, જીલ્લા કક્ષાએ કે રાજ્ય કક્ષાએ ટેકારૂપ બને તેવા સંગઠનો ઉભાં કરવાં અથવા હયાત સંગઠનો આ કામગીરીમાં સક્રીય રીતે રસ લેતાં થાય તેવી કોશિશ કરવી. સ્થાનિક સ્વૈચ્છિક સંસ્થા:
ગામડામાં સ્થાનિક મહિલા મંડળ અને યુવક મંડળ જેવી સંસ્થાઓ પણ ગામ પંચાયતના મહિલા હોદેદારોને તથા પછાત દલિત વર્ગના હોદેદારોને ઉપયોગી ટેકો પૂરો પાડી શકે.
ગ્રામ પંચાયતમાં મહિલા સરપંચ હશે તેની સાથે ત્રીજા ભાગની બેઠકો ઉપર ચૂંટાયેલી મહિલા સદસ્યો પણ હશે તેમ છતાં બે ભાગના સભ્યો પુરૂષો હોવાના કારણે તેમજ પોતાના પુરૂષ-અહંના કારણે તેઓ પુરુષ વર્ચસ્વ ચાલુ રાખવા માટે જાણ-અજાણે પ્રયાસ કરશે. આ સંજોગોમાં મહિલા હોદેદારને બે રીતે ઉપયોગી ટેકો મળી શકે. (૧) પંચાયતમાં ચૂંટાયેલી મહિલા સભ્યો અને મહિલા સરપંચ એક બીજા સાથે સંપર્કમાં રહે અને એક જુથ તરીકે વર્તે. (ર) ગામનું મહિલા મંડળ પંચાયતના મહિલા સરપંચને બહારથી ટેકો પૂરો પાડે. (૩) યોગ્ય રીતે કેળવવામાં આવે તો યુવક મંડળના સભ્યો પણ મહિલા સરપંચને તેમજ પછાત/દલિત વર્ગના સરંપચને ઉપયોગી થઈ શકે.
પંચાયતી રાજના વિકાસમાં રસ ધરાવતી સ્વૈચ્છિક સંસ્થાઓની યાદી
પંચાયતી રાજના વિકાસમાં રસ ધરાવતી હોય એવી અનેક સ્વૈચ્છિક સંસ્થાઓ ગુજરાતમાં છે. આવી કેટલીક સંસ્થાઓની નામાવલિ નીચે આપી છે.આ નામાવલિ સંપૂર્ણ નથી. અમારા પાસે હાથવગી હતી તે યાદી અહીં
૪૫
