________________
મહિલા સરપંચે લેવા જેવા પગલાં
રાજ્યની ત્રીજા ભાગની પંચાયતોમાં સરપંચ પદે મહિલાઓ આવી છે. લગભગ બધી મહિલા સરપંચો પહેલી વાર ગામના વિકાસ અને વહીવટનું સૂકાન સંભાળી રહી છે. પુરૂષપ્રધાન સમાજ રચનામાં મહિલાઓ માટે આવી કામગીરી વિશેષ કરીને પડકારરૂપ છે. આવી સ્થિતિમાં મહિલા સરપંચને કામગીરી કરવામાં સરળતા રહે એ માટે કેટલાંક સૂચનો નીચે આપ્યા છે. (૧) ગામ પંચાયતની બેઠકનાં સ્થળ, સમય અને તારીખ નક્કી કરવાની
સત્તા સરપંચની છે. એટલે મહિલા સરપંચે પોતાની અનુકૂળતા પ્રમાણે પંચાયતની બેઠકનું સ્થળ ( સામાન્ય રીતે પંચાયતની
ઓફીસ), સમય અને તારીખ નક્કી કરવાં. આની જાણ તાલુક્રા
વિકાસ અધિકારીને કરવી. (૨) પંચાયતની બેઠકમાં મહિલા સરપંચ એકલાં પડી ન જાય તે માટે તેણે
પંચાયતના અન્ય સ્ત્રી સભ્યોની સાથે મળીને એક જુથ તરીકે સહુ
વર્તે તેવું આયોજન કરવું જોઈએ. (૩) મહિલા સરપંચને પંચાયતની બહાર પણ જરૂરી ટેકો મળી રહે તે
માટે ગામમાં મહિલા મંડળ રચાય અને મહિલા મંડળ હયાત હોય તો તેવા હયાત મહિલા મંડળની સાથે સતત સંપર્કમાં રહેવું જોઈએ. ગામના યુવક મંડળનો સાથ, સહકાર પણ પોતાને મળી રહે તે માટે યુવક મંડળ સાથે પણ મહિલા સરપંચે સંપર્ક જાળવી રાખવો જોઈએ. પોતાની ફરજો બજાવવામાં આત્મવિશ્વાસ વધે તે માટે પંચાયતની વહીવટી બાબતો, તેનાં નાણાકીય સ્ત્રોતો વગેરેની જાણકારી મેળવવી જોઈએ. આ માટે સરકાર તરફથી કે સ્વૈચ્છિક સંસ્થાઓ તરફથી તાલિમ વર્ગો યોજાય તેમાં અચૂક ભાગ લેવો જોઈએ. અનેક મહિલા સરપંચો અભણ હોવાનો પણ સંભવ છે. આવી મહિલા સરપંચોએ વહેલી તકે જરૂર પૂરતું અક્ષરજ્ઞાન પ્રૌઢશિક્ષણ યોજનાના માધ્યમ મારફતે મેળવી લેવું જોઈએ. આના કારણે તેમનો આત્મવિશ્વાસ વધશે.
૪૩
