________________
કાર્યવાહી કરવી.
પંચાયત સેક્રેટરી ઉપર સરપંચનો અંકુશ
સરપંચે પોતાના હોદાની રૂએ પંચાયતના સેક્રેટરી સહિત તમામ કર્મચારીઓના કામકાજ ઉપર દેખરેખ રાખવાની હોય છે અને પંચાયતના વહીવટના હિતમાં તેમને જરૂરી આદેશો આપવાના હોય છે, આ આદેશોનો અમલ બરાબર થાય તે જોવાનું હોય છે. આ માટે સરપંચે નીચેની કેટલીક બાબતો જાણી લેવી જરૂરી છે. (૧) પંચાયતના સેક્રેટરી (યાને તલાટી-કમ-મંત્રી) એ તેના ઠરાવેલા સેજાના ગામે રહેવું જોઈએ. જો તેની પાસે એકથી વધારે મહેસુલી ગામોનો અખત્યાર હોય તો અઠવાડિયાંના કયા કયા દિવસે તેણે કયા કયા ગામે પંચાયત કચેરીએ | ચોરા ઉપર હાજર રહેવું પડશે તે ઠરાવેલું હોય છે.
જો તલાટી-કમ-મંત્રી આ રીતે વર્તતા ન હોય તો સરપંચે તાલુકા વિકાસ અધિકારીને આ અંગે લેખિત ફરિયાદ કરવી જોઈએ. (૨) ઠરાવેલા દિવસે તલાટી-કમ-મંત્રીને મહેસુલી કે અન્ય કામગીરી અંગે બીજા કોઈ ગામે જવાનું થાય તો તેની લેખિત જાણ અગાઉથી સરપંચને તેણે કરવી જોઈએ.
તલાટી-કમ-મંત્રી અવાર નવાર પૂરતા કારણ વિના ઠરાવેલા ગામે આવવાનું ટાળતા હોય એવું લાગે તો સરપંચે તેને મેમો આપવો જોઈએ અને તેની ગેરહાજરીનો તારીખવાર અહેવાલ તાલુકા વિકાસ અધિકારીને કરવો જોઈએ. (૩) તલાટી-કમ-મંત્રીની કેઝયુઅલ લીવ (પરચુરણ રજા) મંજુર કરવાના અધિકાર સરપંચને છે. (૪) દર વર્ષે પંચાયત સેક્રેટરીનો ગુપ્ત અહેવાલ (કોન્ફીડેન્શિયલ રીપોર્ટ) સરપંચે લખીને તાલુકા વિકાસ અધિકારીને મોકલવાનો હોય છે. આ ગુપ્ત અહેવાલમાં સરપંચ સંબંધિત સેક્રેટરીની અનિયમિતતા, બેદરકારી વગેરેના દાખલા ટાંકીને સ્પષ્ટ નોંધ લખી શકે છે. કેટલીક જગાએ એવું જોવા મળે છે કે પંચાયત સેક્રેટરી પોતે જ પોતાના અંગેનો વાર્ષિક ગુપ્ત અહેવાલ લખે છે અને સરપંચની સહી કે અંગુઠાની છાપ લગાવી દે છે. આવું કદી ન બને તે બાબતે સરપંચે કાળજી રાખવી જોઈએ.
39
