________________
અધ્યાય છaો.
૨૯૧
હવે યોગીની જગતના દેહધારીમાત્ર તરફ કેવી દષ્ટિ હોય તે બતાવે છે! કારણ એ છે કે પોતે પોતાનો અંતરંગ વિકાસ સાધે એ તો બરાબર છે, પરંતુ એ વિકાસનું માપ તો જીવનના વ્યવહારમાં છે, અને જીવનનો વ્યવહાર જગતના દેહધારીમાત્ર સાથે સંકળાયેલો છે, એટલે તેવો સાધક સહેજે ઉદાર, પરોપકારી થવો જોઈએ. એ વિષે ગીતાકાર બોલે છે.
सर्वभूतस्थमात्मानं सर्वभूतानि चाऽत्मनि । ईक्षते योयुक्ताऽऽत्मा सर्वत्र समदर्शनः ॥ २९ ।। यो मां पश्यति सर्वत्र सर्वे च मयि पश्यति । तस्याऽहं न प्रणश्यामि स च मे न प्रणश्यति ।। ३० ।। सर्वभूतस्थितं यो मां भजत्येकत्वमास्थितः । સર્વથા વર્તમાનો િસ યોની મ િવર્તત || ૩૧ || आत्मौपम्येन सर्वत्र समं पश्यति योऽर्जुनः । सुखं वा यदि वा दुःखं स योगी परमो मतः ॥ ३२ ॥ સૌ ભૂતોમાં રહ્યો આત્મા, ને એમાં સૌ ભૂતો જુએ; યોગે જોડાયેલો આત્મા, સમું જોનાર સૌ સ્થળે. ૨૯ જે સૌ સ્થળે મને દેખે, મારામાં સર્વને વળી; તેનાથી હું નથી છેટો, છેટો મારાથી તે નથી. ૩૦ સૌ ભૂતે સ્થિર "હું” ને જે, એકભાવે રહી ભરે; વર્તતો સૌ રીતે તોયે, તે યોગી વર્તતો હું”માં. ૩૧ આત્મા સમાન જે પેખે, સમું અર્જુન સૌ સ્થળે;
સુખ હો અથવા દુઃખ, માન્યો તે યોગી શ્રેષ્ઠ મેં. ૩૨ (હે અર્જુન!) ભૂત માત્રમાં આત્મા રહેલો છે. (જેમ આ એક પરમ સૂત્ર છે, તેમ) સૌ ભૂતો આત્મામાંય વળી છે જ એટલે કે ભૂતોનો પણ આત્મા સાથે સંબંધ છે.) યોગે જોડાયેલો આત્મા આ જોઈ શકે છે, અને તેથી જ સૌ સ્થળે (એવો આત્મવાન્ પુરુષ) સમું જોનાર (સમદષ્ટિ) બની જાય છે.
(પાર્થ ! આત્મદર્શન એ મારું જ દર્શન છે, કારણ કે હું અને આત્મા જુદા નથી' એ રીતે જોતાં જે સમદષ્ટિવાળો પુરુષ છે, તે જેમ સર્વ સ્થળે આત્માને જુએ
