Page Text
________________
૨૫૦
ગીતા દર્શન
બની જાય છે. જ્યારે જ્ઞાનીજનો તો અંતરંગદશાને જ મુખ્યરૂપે માનતા હોઈને તે ભણી જોતાં એને સહુનો આત્મા એક રૂપ જ ભાસે છે. વિશુદ્ધપ્રેમીના પ્રેમની પોતાને જે અસર થાય છે, તેવી જ અસરો જગત પર થતી જોઈને તેઓ રહસ્ય સમજી જાય છે કે, "અહો ! આખું જગત ખરી રીતે તો આપણું જ એક અંગ છે, પછી ભેદ રહ્યો કયાં?" આમ ઊંડે ગયા પછી આપોઆપ તેઓ સમદર્શી પુરુષ બની જાય છે. અંતરંગદશાના નિરીક્ષણમાં આ રીતે દેહધારી માત્રમાં એકતા ભાસી ગઈ એટલે ઉપરના વ્યવસ્થા નિમિત્તે પડેલા વર્ણભેદો કે કર્મજન્ય ફળોને લીધે મળેલી જુદીજુદી યોનિઓ એ તો એમને કળાના નમૂનારૂપ લાગવા માંડે છે, એટલે તેઓ અંતરંગદષ્ટિએ સહુને એકરૂપ દેખતા હોય છે અને સ્થૂળદષ્ટિએ જોઈએ તો એવા પુરુષોનો પ્રેમ પ્રવાહ શૂદ્ર જેવા લોકો અને શ્વાન જેવાં પશુઓ ઉપર વધુ ઢોળાય છે. ઉપર કહેવાયું તેમ સર્વ સામાન્ય રીતે જગતના લોકો કરતાં આ રીત ઊલટી છે, એટલે જ્ઞાની જનોને જગતના લોકો ગાંડા કે મૂર્ખ ગણીને પ્રથમ તો હસે છે; પણ એવા લોકોના હાંસીપાત્ર બનવા છતાં જ્ઞાનીજનો તો પોતાના નિર્ણયોમાં દઢ જ રહે છે, કારણ કે એમના નિર્ણયો અંત:કરણથી પ્રેરિત હોય છે. આવી સ્થિતિને લીધે છેવટે જગત એમને માનતું પૂજતું થઈ પોતાનો પંથ ઉન્નત બનાવે છે. માટે જ તને હું કહું છું.) પંડિતો, વિદ્યા અને વિનય પામેલા બ્રાહ્મણમાં, ગાયમાં, હાથીમાં, શ્વાનમાં અને શૂદ્રમાં સમદર્શી રહે છે.
નોંધઃ ઉપર જ આ શ્લોકની વિગત આવી ગઈ છે. નોંધમાં તો એટલું જ ઉમેરવાનું રહે છે કે વિદ્યા અને વિનય એ બે બ્રાહ્મણનાં આભૂષણો ગણાય. વિદ્યા, અહીં તેજસ્વી બુદ્ધિના ઉત્તમ ફાલના અર્થમાં લઈએ અને વિનય નમ્રતા અથવા વિશિષ્ટ પ્રકારની નીતિના અર્થમાં લઈએ તો એનો અર્થ એ થયો કે વિદ્યા અને વિનયનો મેળ એ કંઈ સામાન્ય વાત નથી. આવી સામગ્રી ગીતાકાળમાં સર્વોપરી મનાતી કારણ કે હિંદ ત્યારે સંસ્કારલક્ષી હતું. આજે પ્રાય: ધનલક્ષી છે. તો પછી ત્યારે, માત્ર વર્ણથી જ નહિ, પરંતુ સંસ્કારે પણ ઉચ્ચ હોય એવા બ્રાહ્મણનું સન્માન કેમ ન હોય ? હોવું જ જોઈએ. પરંતુ જ્ઞાની જનની દષ્ટિમાં તો એવા બ્રાહ્મણનો આત્મા જ મુખ્ય વસ્તુ હતી. એટલે તેઓ એવા બ્રહ્મણના વિકાસમાં એના પોતાના સદ્ગુણોનું પૂજન બાધક ન થાય, એટલે કે અભિમાનપોષક કે પતનકારક ન થાય એ જ લક્ષ્ય વર્તતા હતા. અને
| SR No. | 008084 |
| Book Title | Jain Drushtie Gita Darshan Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Santbal |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1995 |
| Total Pages | 344 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, & Religion |
| File Size | 19 MB |