________________
અધ્યાય ચોથો
૧૮૭
આ રીતે જોતાં અર્જુનનો પ્રશ્ન સાચો છે, પણ એ સ્થૂળ દૃષ્ટિએ સાચો છે; સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિએ નહિ. એમ હવે શ્રીકૃષ્ણ મહાત્મા સમજાવવા માટે કહે છે :
श्रीभगवानुवाच बहूनि मे व्यतीतानि जन्मानि तव चार्जुन । तान्यहं वेद सर्वाणि न त्वं वेत्थ परंतप
J૬] अजोऽपि सन्नव्ययाऽऽत्मा भूतानामीश्वरोऽपि सन् । प्रकृति स्वामधिष्ठाय संभवाम्यात्वमायया ॥६।। यदा यदा हि धर्मस्य ग्लानिर्भवति भारत । अभ्युत्थानमधर्मस्य तदाऽऽत्मानं सृजाम्यहम् ||७|| परित्राणाय साधूनां विनाशाय च दुष्कृताम् धर्मसंस्थापनार्थाय संभवामिवायुगे युगे ||८||
શ્રીકૃષણ બોલ્યા મારા જન્મો ઘણા વીત્યા, અને તારાય અર્જુન !; તે બધાય હું જાણું છું, તું ન જાણે પરંતપ ! ૫ અજ અવ્યય આત્મા હું, ભૂતોનો ઈશ છું છતાં; સ્વપ્રકૃતિતણે ટેકે, જન્મ માયાથી આત્માની. કદ થાય છે ધર્મની ગ્લાનિ, ને ઉપાડ અધર્મનો; ત્યારેત્યારે હું આત્માને, ઉપજાવું છું ભારત ! ૭ દુકૃતોના વિનાશાથે, રક્ષાર્થે સાધુઓ તણા;
ધર્મસંસ્થાપના માટે સંભવું છું યુગે યુગે. ૮ (વ્હાલા ભારત ! તું જે શ્રીકૃષ્ણના ખોળિયામાં રહેલા આત્માને લીધે શ્રીકૃષ્ણની સંજ્ઞાથી મને ઓળખે છે, તે આત્મા અજરામર છે, અને ઉપરાંત જ્ઞાનવાન પણ છે. પણ જે દેહને એ(આત્મા) ધારણ કરે છે તે વિનાશી છે. વિનાશી એવા દેહને છોડનાર આત્મા પોતે અખંડ-અવિનાશીપણું છોડતો નથી, એથી એ જન્મજન્માંતરને જાણી શકે છે, પણ એ આત્મજ્ઞાનની ભૂમિકા લગી દેહધારી પહોંચે તો જ જાણી શકે છે, નહિ તો નહિ. એટલે તું એ દષ્ટિએ સાચો છે, પણ સૂક્ષ્મદ્રષ્ટિએ પરમ સત્ય સાવ જુદું છે.) પરંતપ ! (તું પરને તપાવે તેવો વીર
