________________
ગીતાદર્શન
(૧૬) આસ્તિક અને નાસ્તિકનો ભેદ શો? (૧૭)શ્રદ્ધા કયાં રાખવી,ક્યાં ન રાખવી અને કેવી રાખવી?
(૧૮) પરિણામ શું? (અથવા સર્વસામાન્ય અધ્યાય) ખરડાની તારવણી
આ ખરડા પ્રમાણે આ યુવકે પાંચમો અધ્યાય ખોલ્યો અને તેમાં જોયું તો આ શબ્દો જણાય:
"અર્જુન ! કર્મનો ત્યાગ અને યોગ બને મોક્ષદાયક છે. તેમાંય કર્મસંન્યાસ કરતાં કર્મયોગ ચડી જાય છે. (૫,૨) સાંખ્ય અને યોગ બને નોખાં નથી.(૫,૪) જે સાંપ્ય અને યોગને એકરૂપ જુએ છે તે જ ખરો જોનારો છે. (૫,૫)” કર્મત્યાગ કે કર્મયોગ બન્નેમાં સમતા, અને આંતરિક ત્યાગ તો જોઈએ જ (૫,૬-૭).
ઉપલા શબ્દો અર્જુનને ઉદેશીને શ્રીકૃષ્ણ ગુરુદેવે કહ્યા છે.
હવે યુવકના અને અર્જુનના પ્રશ્નોનો મેળ મેળવવાનું ત્રાજવું બનાવીએ, તે પરથી તાળો મળી રહેશે.
પ્રશ્નોનો મેળ મેળવવાનું ત્રાજવું. યુવકનો પ્રશ્ન :
ગૃહસ્થાશ્રમ ન સેવવો ગૃહસ્થાશ્રમ સેવવો? અર્જુનનો પ્રશ્નઃ કર્મ કરવું?
કર્મ ન કરવું. યુવકનું સમાધાન
ઉપલા ગીતાજીના ઉત્તરથી યુવકને સમાધાન નીચેના ઉદાહરણથી થયું તે એ રીતે કે-તમે ભોજન લેવા બેઠા. તમારા પાત્રમાં દૂધપાક આવ્યો. જો તમે સમતાવાળા જ્ઞાની અગર અનાસકિતયોગની દષ્ટિવાળા હશો તો તમારી હોજરીને પથ્ય હશે તેટલો તમે લેશો એટલે એ તેને નુકસાન નહિ કરે. પણ જે અજ્ઞાનથી દૂધપાકને આ વેળા તો છોડશે, તે વળી અહીંથી છૂટયો તો બીજે ફસાશે, અને જ્ઞાની છોડશે, તે એટલા ખાતર કે તેને એ પથ્ય નહિ હોય અગર સ્વાદાસકિત વધારનાર નીવડશે. એટલે એ તજશે, તે ત્યાગમાં હઠ નહિ હોય, સમભાવ જ હશે. આમ યોગ અને ત્યાગ અને સાપેક્ષ છે.
