________________
રાત્રે સંતઆશ્રમમાં જાહેરસભા થઈ હતી તેમાં હરિજન પ્રશ્નનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો. કાળ કેટલીક વાર માણસને ઘડે છે અને કેટલીક વાર એ કાળનો કોળિયો પણ થઈ જાય છે. આમ કાળને કાળચક્ર પણ કહેવાય છે. પેટમાં જેમ એક ભરાય છે અને એક ખાલી થાય છે. એમ વારાફરતી વારો આવે છે. તેમ આ યુગમાં હવે હરિજનનો વારો આવ્યો છે. તેમનો નંબર પહેલો થશે માટે લોકોએ સમજવું જોઈએ. * ૧૮-૧૨-૪૭ : માણકોલ
બાવળાથી સવારના વિહાર કરી માણકોલ આવ્યા, અંતર આઠ માઈલ હશે. ઉતારો ચોરામાં રાખ્યો હતો. મહારાજશ્રીનાં દર્શન કરીને ગામ ખૂબ આનંદિત થઈ ગયું હતું. પ્રથમ તો એક હરિજન બાઈ મળ્યાં, તેમણે વાસમાં જઈ વાત કરી અને દોટે દોટે બાળકો આવીને મહારાજશ્રીને વંદન કરવા લાગ્યાં. રાત્રી સભામાં ઠીક ઠીક વાતો થઈ. વસ્તી ૮૦૦ * ૧૯-૨૦-૨૧-૧૨-૪૭ : ઝાંપ
માણકોલથી વિહાર કરી ઝાંપ આવ્યા. અંતર ૧૦ માઈલ હશે. ઉતારો બલદેવભાઈના ઉતારે રાખ્યો. ચોરામાં સભા રાખી હતી. તેમાં અનાજના ભાવ લેવી અને આપણી ફરજ એ અંગે ચર્ચા કરી. વળી અહીંથી પાઈપ લાઈન શરૂ થવાની હોવાથી તેમનો મત પણ લીધો હતો. તેમણે કહ્યું અમે રાજી છીએ. બપોરના અમદાવાદથી મુ.લાલાકાકા, ડૉ. છોટુભાઈ, મગનભાઈ, રણછોડભાઈ ઈશ્વરભાઈ પટેલ વ. આગેવાનો આવ્યા હતા. તેમની સાથે અનાજ પરિસ્થિતિ, વેપારી મંડળો, લેવી બાબત, અંગે ચર્ચા થઈ હતી. લાલાકાકાનો મુદ્દો એ હતો કે ડાંગર તો શ્રીમંતોનો ખોરાક છે. ગરીબો માટે જુવાર, બાજરી, બાવટો જોઈએ તે આપણે બહારથી મેળવવું રહ્યું તો તેને માટે બહારથી વ્યવસ્થા કરવી જોઈએ. બીજી પણ જરૂરી ચર્ચા થઈ. વસ્તી ૧૨૦૦ * ૨૧-૧૨-૪૭ : દેવથલ
ઝાંપથી વિહાર કરી દેવથલ આવ્યા. અંતર ચાર માઈલ હશે. ઉતારો મશરૂભાઈના ડેલામાં રાખ્યો હતો. લોકોને ભેગા કરી અનાજ સંબંધી વાતો કરી. ઠરાવ કરાવ્યો. પાઈપ લાઈન યોજના માટે લોકમત લીધો. તેઓ રનીંગ ખર્ચ આપવા ખુશી છે. મેણી અને ધરજી ગામના ભાઈઓને પણ પાઈપ લાઈન વિષે મત જાણવા માટે બોલાવ્યા હતા. કેશભાઈ, બલદેવભાઈ, મેઘા મતાદાર વ. આવ્યા હતા. વસ્તી ૭) સૌરાષ્ટ્રની વિહારયાત્રા
૫૩
