Page Text
________________
બાપુએ ચિંધેલ અને અહિંસક સમાજરચનાની દષ્ટિએ આંકી આપેલ પાટે જ, પોતાની સમજ પ્રમાણેનો ભાલ-નળકાંઠા પ્રયોગ મહારાજશ્રી ચલાવી રહ્યા હતા. બંને સત્યના ઉપાસક અને અહિંસા દ્વારા એનો સાક્ષાત્કાર કરવા મથતા પ્રયોગવીરો, બંનેનો માનવજાત પૂરતો જ નહીં, સમગ્ર જીવનસૃષ્ટિ સાથે એટલો જ પ્રેમ અને એથી એમનાં સુખ શાંતિ અર્થે પલોટવા માટેનો અદમ્ય પુરુષાર્થ, ધ્યેય એક માર્ગ જુદા - કેવળ બાહ્ય રીતે. બંને સંતો - બાપુ અને સંતબાલ હૃદયપ્રવેશ શાસ્ત્રના અદ્દભુત જ્ઞાતા. તેથી તેઓ રાજકોટં ચાતુર્માસ પૂરા થતાં પહેલાંના અંતિમ પ્રવચનમાં આ હૃદયપ્રવેશના શાસ્ત્રનું એક આછેરું કિરણ ફેકી સમજાવે છેસર્વધર્મ સમન્વય કરવો હોય તો માનવના હૃદયમાં પેસવું જોઈએ. હૃદયમાં સ્થાન પ્રાપ્ત કર્યા પછી, તેમના સંસ્કારોને સુવળાંક આપી શકાશે. તેઓ જે માન્યતા દાખવતા હોય કે જે ઉપાસ્ય દેવને માનતા હોય, તે દેવને આપણા માનીને ચાલીશું તો પ્રથમ શ્રદ્ધા ઉત્પન્ન કરીને પછી આપણા માર્ગે તેમને લઈ જઈ શકીશું (પા. ૧૩૮).
સરપદડની જાહેરસભામાં હૃદયપ્રવેશના અદ્ભુત પુરુષ તરીકે બાપુને ઓળખાવતાં તેઓ કહે છે : આજના જગતમાં વિજ્ઞાને જે પ્રગતિ કરી છે એનો ઉપયોગ એક યા બીજા પ્રકારે પોતાનું વર્ચસ્વ જમાવવા માટે થઈ રહ્યો છે. આ વિશ્વમાં મોટામાં મોટી વૈજ્ઞાનિક શોધ ગાંધીજીએ પોતાના જીવનથી સિદ્ધ કરી બતાવી છે. હૃદયપલટાનું શાસ્ત્ર પોતાના રોમેરોમમાં વણીને પ્રત્યક્ષ પ્રયોગ રૂપે આપણી સમક્ષ મૂકી ગયા” (પા. ૧૩૭).
આ વિહારયાત્રાની પગદંડીમાં પણ આપણને આવું જ હૃદયપલટાનું શાસ્ત્ર જોવા મળે છે.
મણિભાઈની શૈલીમાં કયાંય ભાષાનો આડંબર નથી, જેવું બોલાયું તેવું ઝીલાયું, અને લખાયું. ફરી મઠારવાની કે પુનર્લેપન કરવાની તક મળી નથી. એમને તો સંતના પાવન પગલાંનો, ગામડાની ભોળી અને શ્રદ્ધાપ્રિય જનતા ઉપર કેવી અસર થાય છે, એટલું જ નોંધવું હતું. હૃદયપલટાનું શાસ્ત્ર જાણનાર અને ન જાણનાર બંનેને આ ઉપયોગી છે. કુદરતની વ્યવસ્થા જંગલ જેવી છે, આવા સંતપુરુષો તેને ઉપવન કે બગીચા સમી બનાવી ગયા છે. જંગલમાં કેડી પાડવી અઘરી છે, પણ જ્યાં પગદંડી હોય ત્યાં નિર્ભયતાથી પગ મૂકી આગળ વધી શકાય છે.
આવા હૃદયપલટાના શાસ્ત્ર તરફ આપણું મનોવલણ વધારે ને વધારે ઢળતું જવામાં આ પાવન પગદંડી જરૂર ઉપયોગી બની રહેશે. ૧૫ માર્ચ
- મનુ પંડિત મંત્રી, મહાવીર સાહિત્ય પ્રકાશન મંદિર, ૧૪
| SR No. | 008077 |
| Book Title | Sadhuta ni Pagdandi Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Patel |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1994 |
| Total Pages | 217 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Religion |
| File Size | 14 MB |