________________
કિશોરલાલભાઈ મશરૂવાળા પાસે ગયા. બાપુએ કહ્યું, ખોટી ટીકા થશે તો છાપું કોઈ નહીં વાંચે નીંદક બાબા વીર હમારા' ટીકાકાર જરૂર બનીએ પણ જવાબદારીનું ભાન રાખીને. ઊણપ પૂરવાની તૈયારી સાથે ટીકા કરવી જોઈએ.
દેશની સામે આજે ગંભીર પ્રશ્નો ખડા થયા છે. હૈદરાબાદ, કાશ્મીર, પેલેસ્ટાઈન અને નિરાશ્રિતોનો પ્રશ્ન ખડો છે. ગંભીર કટોકટીમાંથી દેશ પસાર થઈ રહ્યો છે. તે વખતે એક જ વિચાર કરો કે દેશમાં જે તંત્ર ગોઠવાય છે તેમાં હું મદદગાર કેમ થાઉં? ટીકા કરનારની લાયકાત જોઈએ. દાદા કહેતા હતા કે લોકો જ્યારે અંગ્રેજોને ગાળો ભાંડતા હતા ત્યારે તેમણે કહ્યું, તમને ગાળો ભાંડવાનો અધિકાર શો છે ? હજુ અધિકાર ગણો તો મારો છે, કારણ કે હું તેમનો સેવક છું. કેટલીક સાંભળેલી વાતો સાચી ન માનવી જોઈએ. તા. ૧૨-૪-૪૮ : સ્થળઃ નવાનગર હાઈસ્કૂલ, વિષય - સંસ્કારોની અસર
વ્યકિત સુધરવા ઈચ્છે છે. વસ્તુસ્થિતિ સમજે છે છતાં જો સમાજ તેવો નહીં હોય તો આપણે તેમ કરી શકતા નથી. સમાજમાં એક આંદોલન જગાડવું જોઈએ. સમાજમાં તો જેવી જેની પ્રતિષ્ઠા તેવો માણસ બનવા ઈચ્છા કરે છે. અનીતિથી પ્રતિષ્ઠા વધે તો પ્રજા અનીતિ તરફ પ્રેરાય. જ્યારે બધા દારૂ પીનારા હોય તો નહિ પીનારા સામે આંગળી ચિંધવામાં આવશે. ઠાકરડા, બારૈયા કોમમાં જે વધુ ચોરી કરવામાં હોંશિયાર તેને કન્યા આપવામાં ગૌરવ મનાય છે. કેટલાક સમાજમાં જેણે વધુ દેવાનાં કાઢયાં હોય તેની પ્રતિષ્ઠા વધુ, તેને દીકરી આપવામાં ગૌરવ લે છે. આજે જગત હિંસા તરફ વળી ગયું છે. અણુબોંબની શોધની હરીફાઈ ચાલે છે. હિન્દનો સૈનિક લડાઈ કરતાં પણ હિંસા વખતે હૃદયમાં ધ્રાસકો અનુભવે છે. તેને આંચકો લાગે છે કારણ કે તેની સંસ્કૃતિમાં એ વણાયું છે.
જેવો સમાજ તેવી ગાળ બોલાય છે. વાઘરી કોમનું માનસ જોયું તો અસભ્ય ગાળ બોલાય છે. મારવાડમાં હોળી વખતે તદન બીભત્સ ભાષા બોલાય છે. બાળકો ભક્તિોએ ગમે તેમ લખે છે. કોઈ ભીત સારી ન મળે. શુભ પ્રસંગોએ ગાણાં ગાવાનો રિવાજ, પણ કેટલો ઊતરી ગયો છે? સારી કોમો નઠારી વાતને વીંટીને બોલે છે અને હલકી ગણાતી કોમો ખુલ્લે ખુલ્લાં ફટાણાં બોલે છે. પણ આપણું માનસ કેટલું વિકૃત થઈ ગયું છે તેનો આ નમૂનો છે. પહેલાંની ગાળ શરીર નાશ સુધી પહોંચી હતી, પણ આજે સત્યાનાશ અને ચારિત્ર્ય ઉપર આક્ષેપ સુધી પહોંચી છે. હિંદનું ચારિત્ર્યબળ જેટલું ઊંચું જશે તેટલો તે બીજા દેશને માર્ગદર્શન આપી શકશે. ૧૨૪
સાધુતાની પગદંડી