________________
૨ ૩૦
પ્રતિક્રમણમૂત્ર વિવેચન-૩
બતાવવા પૂર્વક આપે છે. તેથી પહેલા ગાથાના શબ્દોનું વિવેચન કરેલ છે, પછી આ વાતને વધુ તાર્કિક રીતે સ્પષ્ટ કરવાનો પ્રયાસ અમે કરેલ છે.
• સમ્મદિઠ્ઠી નવો - સભ્યમ્ દૃષ્ટિ જીવ. - સભ્યન્ દૃષ્ટિ એટલે અવિપરીત બોધ જેને છે તે.
- રાગ અને દ્વેષની નિબિડ ગ્રંથિનો ભેદ થવાથી જેને સમ્યક્ત્વની સ્પર્શના થઈ છે, તે સમન્ દૃષ્ટિ - અથવા -
– જે સુદેવ, સુગુરુ અને સુધર્મમાં અપૂર્વ શ્રદ્ધા રાખે છે, તે સમ્યગૂ દૃષ્ટિ જીવ કહેવાય છે.
- જે જિનભાષિત તત્ત્વોમાં પૂર્ણ શ્રદ્ધા ધરાવે છે તે સમ્યગ્ એવી દૃષ્ટિ યુક્ત સખ્ય દૃષ્ટિ કહેવાય છે.
૦ નીવ - એટલે જીવ, આત્મા.
• ગડુ વિ દુ પાવં સમારે વિવિ - જો કે થોડું પણ પાપ આચરે તો પણ... ૦ પનડું - જો કે
૦ વિ - પણ ૦ ૬ - ખરેખર, તો પણ ૦ પાā - પાપને ૦ સમાયરે - સમાચરે, કરે ૦ ઋિવિ - થોડું
– સમ્યગુ દૃષ્ટિ જીવ પાપભીરુ હોય છે, જો કે કોઈ વાતે નિર્વાહ ન થતો હોય ત્યારે નિર્વાહ ચલાવવા માટે થોડા પણ “પાપ” નો અર્થાત્ ખેતી વગેરે કોઈ કાર્યનો આરંભ કરે છે, તો પણ
• Mો સિ ફ વંથો - તેને કર્મનો બંધ થોડો થાય છે. ૦ સપો - અલ્પ, થોડો
સિ - તેને ૦ હોરું – થાય છે
૦ ધંધો - બંધ, કર્મબંધ - તે શ્રાવકને પ્રથમના ત્રણ ગુણસ્થાનકની અપેક્ષાએ અલ્પ પાપબંધ-કર્મનો બંધ થાય છે. (કેમકે..)
• ને ર નિબંધસં યુ - તે નિર્ભયપણે પાપ કરતો નથી. ૦ નેળ - જેથી, કારણ કે ૦ ૧ - ન, નહીં ૦ નિદ્ધઘાં - નિર્દય રીતે, નિષ્ઠુરતાથી, નિર્લજ્જપણે. ૦ કુરૃ - કરે છે.
– જીવદયા જેનું મૂળ છે, તેવા સમ્યગુધર્મનાં જ્ઞાનપૂર્વક સર્વકાર્યમાં તે યતનાપૂર્વક જ પ્રવર્તતો હોવાથી નિર્દયપણે કે નિષ્ફરપણે તે (પાપ) આરંભ કરતો નથી.
૦ ગાથા રહસ્યાર્થ :- આ ગાળામાં સૌથી વધુ મહત્ત્વનો જો કોઈ નિર્દેશ હોય તો તે એ છે કે, એકનું એક પાપકાર્ય કોઈ મિથ્યાષ્ટિ જીવ કરે અને તે જ કાર્ય જો કોઈ સમ્યગદૃષ્ટિ જીવ કરે તો તે બંનેમાં પરિણામ કે ભાવની દૃષ્ટિએ ઘણો ફર્ક રહે છે.
