________________
348
Jinabhadra (taņi's
[ The sixth टीका-नन्दाफाश-कालादयोऽमूर्ती निष्क्रिया एव प्रसिद्धाः, वत् किं नाम त्वयाऽरूपममूर्त सद् वस्तु सक्रियं दृष्टं, येन मुक्तात्मनः सनियखमभ्युपगम्यते ?-ननु निष्क्रिय एव मुक्तात्मा पामोति, अतखात्, आकाशवदिति मावः । अत्रोच्यते-मण्डिक ! त्वमप्येतत् कथय, भुवि किमरूपं सद्वस्तु चेतनं वीक्षितम्, येन मुक्तात्मा चेतनोऽभ्युपगम्यते ?-अमूर्तत्वादचेतन एवायं पामोति, आकाशवदिति। तस्माद् यथा "से" तस्य जीवस्यारूपेभ्य आकाशादिभ्यस्तद्रूपत्वे समानेऽन्योऽपि चैतन्यलक्षणो विशे. षधर्मः समस्ति, तथा क्रियापि मता, सक्रियत्वमपि विशेषधर्मोऽस्तु को विरोधः ? इति भावः ।। २९७ ॥ (१८४५) ॥
D. C.--Maņņika:--The a-mūrta ( objects like ) ākāśa and kala are well known as niskriya Then, how did you apprehend * formless object like muktālmā to sa-kriya ? Since it is a műtrā line ākāśa, it should also be niskriya like ākāśa.
Bhagavāna:--What a-murta object have you seen to be sacetana in this world, in order to accept muktātmā as sacetana ? Just as ākāśa is acétana on account of its amürtatva, the muktātmā should also be acetana as a rule. But it is not so. Por, although ātmā resenibles ākāśa in respect of a murtatoo, it possesses a distinct characteristic of cétanā, within which krijā is also included. So, sa-kriyatva or activeness becomes a distinct peculiarity of muklātmā. There is no doubt about it 11297||(1845)
Or, leaving that distinction of mukta and a-mukta aside, it could also be argued that
कत्ताइसणओ वा सकिरिओऽयं मओ कुलालो व्च । देहप्फंदणओ वा पञ्चक्खं जंतपुरिसो ब्व ।। २९८ ।। (१८४६) Kataittanaj và sakkirioyam mai kulalo vva Déhapphanda aö vă paccahkham jantapuriso va 129811 ( 1846 ) [ कादित्वतो वा सक्रियोऽयं मतः कुलाल इव ।
हस्पन्बनसो वा प्रत्यक्षं यन्त्रपुरुष इव ॥ २९८ ॥ (१८४६)
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
