________________
Jinabhadra Gani's
[The third अतिसौक्ष्म्यात् परमाण्वादिः । मनोऽनवस्थानात्, सतोऽप्यनुपलब्धिर्यथा नष्टचेतसाम् । इन्द्रियापाटवात् किञ्चिद्वधिरादीनाम् । मतिमान्द्यादनुपलब्धिः सतामपि सूक्ष्मशास्त्रार्थविशेषाणाम् । अशक्यत्वात् स्वकर्ण-कृकाटिका मस्तकपृष्ठादीनाम् । आवरणाद् हस्तादिस्थगितलोचनानां कटकुव्याद्यावृत्तानां वा । अभिभवात् प्रसृतसूरतेजसि दिवसे तारकाणाम् सामान्यात् सूपलक्षितस्यापि माषादेः समानजातीयमाषादिराशिपतितस्याप्रत्यभिज्ञानात् सतोऽप्यनुपलब्धिः । अनुपयोगाद् रूपोपयुक्तस्य शेषविषयाणाम् । अनुपायात् शृङ्गादिभ्यो गोमहिष्यादिपयःपरिणामजिज्ञासोः । विस्मृतेः पूर्वोपलब्धस्य । दुरागमाद् दुरुपंदेशात् तत्प्रतिरूपकरीतिकादिविप्रलम्भितमतेः कनकादीनां सतामप्यनुपलब्धिः । मोहात् सतामपि जीवादितच्चानाम् । विदर्शनात् सर्वथाऽन्धादीनाम् वार्धक्यादिविकाराद् बहुशःपूर्वोपलब्धस्य सतोऽप्यनुपलब्धिः । अक्रियातो भूखननादिक्रियाऽभावाद् वृक्षमूलादीनामनुपलब्धिः । अनधिगमात् शास्त्राश्रवणात् तदर्थस्य सतोऽप्यनुपलब्धिः । कालविप्रकर्षाद् भूतभविष्यदृषभदेवपद्मनामतीर्थकरादीनामनुपलब्धिः । स्वभावविप्रकर्षाद् नभः पिशादीनामनुप लम्भः। तदेवं सतामप्यर्थानामेकविंशतिविधाऽनुपलब्धिः प्रवर्तते । अतोऽस्य कर्मानुगतस्य संसारिणो जीवस्याऽमूर्तत्वाद् नभस इव, कार्मणस्य तु सौक्ष्म्यात् परमाणोवि सतोऽनुपलब्धिः, नासतः । कथं पुनरेतज्झायते - नासत आत्मनो Sनुपलब्धिः, किन्तु सतः १ इति चेत् । उच्यते-- अनुमानैस्तत्सत्त्वस्य साधितत्वादिति ॥१३४ -१३५।। (१६८२-१६८३)
I
: 182:
D. C. -Vayubhūti— If this soul is different from body, how is it that it is not seen entering or issuing forth from the body like a cataka (sparrow ) from a ghata ( vessel ) ?
Bhagavan-Because of the two-fold anupalabdhi, O Gautama! the Soul is not perceived. These two types are - ( 1 ) Anupalabdhi of a non-existent object e. g. a kharaśrňga (horn of an ass) and (2) Anupalabdhi of an existent object.
Now, for the non-perception of an existent object, there are twenty-one reasons.
i. Atiduratva (Extreme remoteness )-Places like svarga,
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org