________________
३०२
चतुर्थः पादः
मागे असल्यास (जम्भा हा आदेश) होत नाही. उदा. जम्भाइ, जम्भाअइ. वि (हा उपसर्ग) मागे असल्यास (जम्भा आदेश होत नाही) असे का म्हटले आहे ? (कारण वि हा उपसर्ग मागे नसतानाच जम्भा हा आदेश होतो. उदा.) केलिपसरो विअम्भइ.
(सूत्र) भाराक्रान्ते नमेर्णिसुढः ।। १५८।। (वृत्ति) भाराक्रान्ते कर्तरि नमेर्णिसुढ इत्यादेशो भवति। णिसुढइ। पक्षे।
णवइ। भाराक्रान्तो नमतीत्यर्थः। (अनु.) भाराक्रान्त (असा कोणीतरी) कर्ता असताना नम् (या धातू) ला णिसुढ
असा आदेश (विकल्पाने) होतो. उदा. णिसुढइ; (विकल्प-) पक्षी:णवइ; (म्हणजे) भाराक्रान्तः नमति असा अर्थ आहे.
(सूत्र) विश्रमेर्णिव्वा ।। १५९।। (वृत्ति) विश्राम्यतेर्णिव्वा इत्यादेशो वा भवति। णिव्वाइ। वीसमइ। (अनु.) विश्राम्यति (विश्रम्) (या धातू) ला णिव्वा असा आदेश विकल्पाने होतो.
उदा. णिव्वाइ. (विकल्पपक्षी :-) वीसमइ.
(सूत्र) आक्रमेरोहावोत्थारच्छन्दाः ।। १६०।। (वृत्ति) आक्रमतेरेते त्रय आदेशा वा भवन्ति। ओहावइ। उत्थारइ। छुन्दइ।
अक्कमइ। (अनु.) आक्रमति (आक्रम्) (या धातू) ला (ओहाव, उत्थार आणि छन्द
असे) हे तीन आदेश विकल्पाने होतात. उदा. ओहावइ...छुन्दइ. (विकल्पपक्षी :-) अक्कमइ.
(सूत्र) भ्रमेष्टिरिटिल्ल-ढुण्ढुल्ल-ढण्ढल्ल-चक्कम्म-भम्मड-भमड
भमाड-तलअण्ट-झण्ट-झम्प-भुम-गुम-फुम-फुसढुम-दुस-परी-पराः ।। १६१।।
