________________
२७२
चतुर्थः पादः
धातूंना णिहोड असा आदेश विकल्पाने होतो. उदा. णिहोडइ. (विकल्प-) पक्षी :- निवारेइ, पाडेइ.
(सूत्र) दूङो दूमः ।। २३॥ (वृत्ति) दूङो ण्यन्तस्य दूम इत्यादेशो भवति। दूमेइ मज्झ हिअयं। (अनु.) प्रयोजक प्रत्यय अन्ती असणाऱ्या दू (दू) धातूला दूम असा आदेश
होतो. उदा. दूमेइ...हिअयं.
(सूत्र) धवले?मः ।। २४॥ (वृत्ति) धवलयतेय॑न्तस्य दुमादेशो वा भवति। दुमइ। धवलइ। स्वराणां
स्वरा (बहुलम्) (४.२३८) इति दीर्घत्वमपि। दूमिअं।
धवलितमित्यर्थः। (अनु.) प्रयोजक प्रत्ययान्त धवलयति (धातू) ला दुम असा आदेश विकल्पाने
होतो. उदा. दुमइ. (विकल्पपक्षी :-) धवलइ. 'स्वराणां स्वरा (बहुलम्)' या सूत्राने (दुम मधील ह्रस्व उ चा) दीर्घ ऊ सुद्धा होतो. उदा. दूमिअं (म्हणजे) धवलित असा अर्थ आहे.
(सूत्र) तुलेरोहामः ।। २५।। (वृत्ति) तुलेय॑न्तस्य ओहाम इत्यादेशो वा भवति। ओहामइ। तुलइ। (अनु.) प्रयोजक प्रत्ययान्त तुल् (धातू) ला ओहाम असा आदेश विकल्पाने होतो.
उदा. ओहामइ (विकल्प-पक्षी :-) तुलइ.
(सूत्र) विरिचेरोलुण्डोल्लुण्ड-पल्हत्थाः ॥२६।। (वृत्ति) विरेचयतेय॑न्तस्य ओलुण्डादयस्त्रय आदेशा वा भवन्ति। ओलुण्डइ।
उल्लुण्डइ। पल्हत्थइ। विरेअइ। (अनु.) प्रयोजक प्रत्ययान्त विरेचयति (वि+रिच्) (या धातू) ला ओलुण, इत्यादि
(म्हणजे ओलुण्ड, उल्लुण्ड आणि पल्हत्थ असे हे) तीन आदेश विकल्पाने होतात. उदा. ओलुण्डइ...पल्हत्थइ. (विकल्पपक्षी :-) विरेअइ.
१ मम हृदयम्।
