________________
विसेसचुण्णि
[मासकप्पपगयं "नच्चा नरवईणो०" गाहा । अण्णे रायाणो नाउं, जहा एस राया सत्तेणं सारो बाहिरओ गहिओ बल-वाहणाई परक्कमेण पुट्ठीए य उववेओ न सक्किज्जिहिति पेल्लेडं। अवि य उद्दरोसिओ अम्हं उवरिं होज्जा । एएण कारणेणं परिहरंति । परिक्खेव त्ति गयं ।
इयाणिं मासं भणति । तत्थ गाहा - नामं ठवणा दविए, खित्ते काले तहेव भावे य । मासस्स परूवणया, पगयं पुण कालमासेणं ॥११२६॥ दव्वे भवितो निव्वत्तिओ उ खेत्तं तु जम्मि वण्णणया ।
कालो जहि वण्णिज्जइ, नक्खत्तादी व पंचविहो ॥११२७॥
"नाम ठवणा०" ["दव्वे भविओ०"] गाहा । नामं ठवणा दविए एएहिं णामाईहिं अणुओगद्दारेहिं मासस्स परूवणा कायव्वा । "मासस्स परूवणया" दो गाहाओ। तत्थ दव्वखित्त-कालमासाणं इमा गाहा -
नक्खत्तो खलु मासो, सत्तावीसं हवंतऽहोरत्ता । भागा य एक्कवीसं, सत्तट्टिकएण छेएणं ॥११२८॥ अउणत्तीसं दो, बिसट्ठी भागा य हुंति बत्तीसा। कम्मो तीसइदिवसो, तीसा अद्धं च आइच्चो ॥११२९॥ अभिवड्ढि इक्कतीसा, चउवीसं भागसयं च तिगहीणं । भावे मूलाइजुओ, पगयं पुण कम्ममासेणं ॥११३०॥
"नक्खत्तो०" ["अउणसीसं०" "अभिवड्डि."] दव्वे भविओ दव्वमासो तिविहो - एक्कभविओ बद्धाउओ अभिमुहनामगोत्तो । अहवा मूलगुणनिव्वत्तणानिव्वत्तिओ य । उत्तरगुणनिव्वत्तणाणिव्वत्तिओ य । खेत्तमासो-जम्मि खेत्ते मासो जायति । वन्नमासो-जम्मि वा खेत्ते मासस्स वर्ण' नाम प्ररूपणा क्रियते । कालमासो-जहिं कालो वन्निज्जइ । अहवा कालमासो नक्खत्ताई पंचविहो । तं जहा–नक्खत्तमासो चंदमासो कम्ममासो आइच्चमासो अभिवड्डियमासो । तत्थ नक्खत्तमासो सत्तावीस अहोरत्ता एक्कवीसं च सत्तट्ठिभागा अहोरत्तस्स । चंदमासो अउणत्तीसं अहोरत्ता, बत्तीसं च बिसट्ठि भागा अहोरत्तस्स । उडुमासो-कम्ममासो त्ति भणियं होइ । तस्स तीसं दिवसा । आइच्चमासो तीसं दिवसा अद्धं च । अभिवड्डियमासो
१. = वर्णनम् ।
