________________
भासगाहा-१८१०-१८१९] पढमो उद्देसो
१४९ समणुन्नाऽसइ अन्ने, वि पुच्छिउं दाणमाइ वज्जिति ।
दव्वाई पेहंता, जइ लग्गंती तह वि सुद्धा ॥१८१५॥
"समणुन्नाऽसई०" गाहा । कण्ठ्या । 'दव्वाइ'त्ति दव्वओ, खित्तओ, कालओ, भावओ एक ४। जइ वि दोसेहिं लग्गंति तह वि सुद्धा । जहा खमओ सुद्धं गवेसमाणो आहाकम्मे वि सो सुद्धो । परिहरणा अणुजाणि त्ति दारं गयं ।
इदाणिं पुरेकम्मे त्ति दारं
पुरकम्मम्मि य पुच्छा, किं कस्साऽऽरोवणा य परिहरणा। एएसिं तु पयाणं, पत्तेयपरूवणं वोच्छं ॥१८१६॥ "पुरेकम्मम्मि य पुच्छा०" दारगाहा । किं ताव ? जं पुरओ कीरइ तं पुरेकम्मं ।
जइ जं पुरतो कीरति, एवं उढाणगमणमादीणि । होंति पुरेकम्मं ते, एमेव य पुव्वकम्मे वि ॥१८१७॥
"जइ०" गाहा । तत्थ जइ ताव जं पुरओ कीरइ तं पुरेकम्मं । तेन किं प्राप्तं? यान्युत्थानगमणादीनि तेषां सर्वेषामेव पुरेकर्मभावः संवृत्तः । अथ यत् पूर्वं कृतं तत् पुरेकर्म तेन यान्युत्थानगमणादीनि पूर्वकृतानि तेषां पुरेकर्मभावः संवृत्तः ।
एवं फासुमफासुं, न विज्जए न वि य काइ सोही ते । हंदि हु बहूणि पुरतो, कीरंति कयाणि पुव्वं च ॥१८१८॥
"एवं फासुमफासुं०" गाहा । कण्ठ्या । एवं ते जं फासुयं अफासुयं वा पुव्वि कीरइ पुरओ वा तं पुरेकम्मं भवइ । आयरिओ भणइ -
कामं तलु पुरासद्दो', पच्चक्खपरोक्खतो दुहा होइ । तह वि य न पुरेकम्मं, पुरकम्मं चोदग ! इमं तु ॥१८१९॥
"कामं तु पुरासद्दो०" गाहा । काममदाऽवधृतार्थे । इह तु अवधृतार्थे पागइओ दुविह समासकरणे निश्चयं मन्यते । पागइओ नाम कर्तुरभिप्रायमजानानः पुरेकर्म इत्यस्य द्विधा समासो करोति, पुरस्तात् पूर्व वा यत्कृतं तत् पुरेकर्म । तन्नोपपद्यते । कुतः? कर्तुरभिप्रायाऽज्ञानात् । नायं कर्तुरभिप्रायः पुरस्तात् पूर्व वा यत् कृतं तत् पुरेकर्म । इतरथा एक्कोत्ति कर्तुरभिप्रायमधिकृत्य एकविध एवायं समासः, न द्विधा । एषां ते नैश्चयिकी समासकरणकल्पना न प्रकृतिका । प्रकृतिका नाम अनैश्चयिकी इत्यर्थः । 'तह वि न पुरेकम्मं 'ति । यद्यपि कर्तुरभिप्रायमविज्ञायोक्तं
१. कामं खलु पुरसद्दो मुच ।
