________________
प्रकरण ६ : संयुक्तव्यंजन-विकार
(८) र्झ =ज्झ : निर्झर = निज्झर (९) र्त=त्त
: मुहूर्त = मुहुत्त, कीर्ति = कित्ति, धूर्त = धुत्त, कर्तरी = कत्तरी ( कातरी), मूर्त = मुत्त.
(१०)र्थ=त्थ : अर्थ=अत्थ, तीर्थ = तित्थ, सार्थ=सत्थ, समर्थ=समत्थ, पार्थिव=पत्थिव
(११) ६ = ६
(१२) र्ध=द्ध (१३) र्प=प्प
(१४)र्ब=ब्ब :
(१) र्त=ट्ट (२) र्थ=ट्ठ
(३) र्द=ड्ड
: दर्दुर= ददुर (बेडूक), मार्दव = मद्दव
: मूर्धन् =मुद्ध (डोके), निर्धन = निद्धण, दुर्धर = दुद्धर
: सर्प = सप्प, कूर्पर = कोप्पर (कोपर) कर्पूर = कप्पूर (कापूर), कार्पटिक=कप्पडिय (म: कापडी )
(१५) र्भ=ब्भ : गर्भ= गब्भ (म: गाभ, गाभा), निर्भर = निब्भर, निर्भय = निब्भय, दुर्भिक्ष = दुब्भिक्ख (दुष्काळ)
(क) र् पुढे न् खेरीज तवर्गीय व्यंजन अवयव असता कधी कधी तवर्गीय व्यंजनाबद्दल टवर्गीय व्यंजने येऊन या नवीन आलेल्या व्यंजनांचे द्वित्व झालेले आढळते.
९५
कर्बट =
[ = कब्बड (लहान गांव), निर्बन्ध = निब्बंध, कर्बुरित = कब्बुर ( विविधरंगी)
१
२
: चक्रवर्तिन्=चक्कवट्टि, वर्तते = वट्टइ, नर्तिका = नट्टिया. : अर्थ=अट्ठ, अनर्थ=अणट्ठ, चतुर्थ=चउट्ठ
: विच्छर्द=विच्छड्डु (वैभव ), कपर्द = कवड्ड (कवडी)
(४) र्ध=ड्ढ : अर्ध=अड्ड, वर्धते=वड्ढइ, अर्धमास=अड्ढमास (आ) ल्+स्पर्श :
(१) ल्क=क्क : वल्कल=वक्कल (म.: वाकळ ), कल्क=कक्क (पाप, मळ),
उल्का=उक्का.
(२) लग=ग्ग : वल्गति=वग्गइ, फाल्गुन = फग्गुण, वल्गन = वग्गण.
(३) ल्प े=प्प : विकल्प = वियप्प, शिल्प = सिप्प, अल्प=अप्प.
म. : कर्त् - काटणे, उद्वर्तन = उटणे; वर्ध-वाढणे, सार्ध-साडे. अनुस्वारागम झाल्यास : जल्पति=जंपइ.