________________
३८०
अर्धमागधी व्याकरण
(३) अनुताप :- हद्धी मज्झ पमाओ फलिओ। (सुपास ५५८) हाय। माझा प्रमाद (आता) फळाला आला। ३९३ हरे
(१) क्षेप :- हरे णिल्लज्ज। (अरे निर्लज्जा!) (२) रतिकलह :- हरे बहुवल्लह। (अरे पुष्कळ प्रिया असणाऱ्या!)
(३) संभाषण :- (१) हरे वावाएह एयं। (समरा पृ.४६०) अरे, मारा याला (२) हरे गेण्हह दुद्रुवारणं। (समरा पृ.५४८) अरे, पकडा दुष्ट हत्तीला. ३९४ हला, हले
मैत्रिणीचे संबोधन :- (१) हला पियंकरिए। (समरा पृ.६४) अग पियंकरिए (२) हला सुंदरिए। (समरा पृ.२६१) गडे सुंदररिए (३) हले सो देवो चउभुओ। (पउ पृ.४२) अग, तो देव चतुर्भुज होता. (४) हले अत्थि महंता अडवी। (चउ पृ.४२) गडे, (एक) मोठे अरण्य होते. हले हले :- हले हले सिग्धं पयच्छसु मे मग्गं। (महा पृ. ३३२ अ) अग अग, मला लवकर वाट दे. ३९५ हा', हाहा
(१) विषाद :- (१) तए हा हाहा हारिओ जम्मो। (सुपास ४९५) अरेरे! संकट कोसळले (२) हा हा हओ म्हि। (महा पृ.२३९ब) हाय! माझा नाश झाला. ___ (२) दुःख, त्रास : (१) हा अच्चाहियं पडियं। (नल.पृ.१४) अरेरे! संकट कोसळले. (२) हा हा विवन्नो मे पिययमो। (समरा.पृ. ७५५) अरेरे! माझा प्रियतम मेला.
(३) जुगुप्सा :- हा मा एवं इह परलोगविरुद्धं जंपसु। (धर्मो पृ.१४७) छे। असे इह पर लोकविरुद्ध बोलू नकोस.
(४) आर्ति :- (१) हा हा अहं अहन्ना। (सुपास ६२७) हाः। मी अधन्य आहे. (२) हा हा अहं अभग्गां। (सुपास ६३१) हाः। मी अभागी आहे.
(५) पश्चात्ताप :- हा किं मए कयं पावं अण्ण जम्मे। (कथा पृ.१७५) अरेरे! मी दुसऱ्या (मागील) जन्मी काय बरे पाप केले? १ क्षेपे संभाषणरतिकलहयोश्च हरे इति प्रयोक्तव्यम्। हेम. २.२०२ २ हा इति विस्मयविषादशुग्जुगुप्सा-आर्तिषु।
