________________
प्रकरण १ : अर्धमागधी वर्णमाला
वरील माहिती कोष्टकरूपाने पुढीलप्रमाणे सांगता येईल
स्वरकोष्टक
ह्रस्व
दीर्घ
स्प
4 to 5
र्श
व
अंतस्थ
ऊष्म
महाप्राण
अ
आ
वर्ग
क वर्ग
च वर्ग
टवर्ग
त वर्ग
प वर्ग
सजातीय
اور العر به الحر
व्यंजनकोष्टक
क्
च्
त्
प्
य्
स्
उ
ह्
ऊ
व्यंजने
ख्
संयुक्त
ए
छ्
pato 'ন' fr
5 5 খ च ब ह
top' 'I' to'
ग्
ज्
ल्
ओ
ओ
घ्
झ्
व्
अनुनासिके
,,,S
न्
म्
३३
११ वर्णोच्चार
मानवदेहातील स्वरयंत्राच्या काही विशिष्ट स्थानांतून हे वर्ण उच्चारले जातात. त्या त्या उच्चारस्थानानुसार या वर्णांना काही विशिष्ट संज्ञा दिलेल्या आहेत. कोणते वर्ण कोणत्या स्थानातून उच्चारले जातात व त्यांच्या संज्ञा कोणत्या, ही माहिती पुढील कोष्टकात दिली आहे.
वर्णोच्चारस्थान - संज्ञादर्शक कोष्टक
उच्चारस्थान
वर्ण
कंठ
अ, आ, कवर्गीय व्यंजने, ह्
तालु
इ, ई, चवर्गीय व्यंजने, य्
मूर्धा
टवर्गीय व्यंजने, र्
संज्ञा
कण्ठ्य
तालव्य
मूर्धन्य