________________
५४३४
6. टीका
* पायां नगया जनमेजयो राजा परिवसति स च कालनरेन्द्र ण प्रति रुहः ततो महान् संग्रामो बभूवजनमेजको नष्टः तस्यान्तः पुरमपौतस्ततो * नष्टं जनमेजक स्य रानो नागवतो नाम भार्या सामदनावलो पुनगा समं नष्टा आगतातंतापसा श्रम समाश्वासिता कुलपतिना तत्र वस्थिता कुमार * मदनावल्योः परस्परमनुरागोजातः कुलपतिनातन्मात्रा च तयोः परस्पर मनुरागोनातः कुलपतिनागवत्यामात्रा च भणिता मदनावलौ यथा पुवित्व
किं नस्मरसिनैमित्तिकवचनं यथा चक्रवत्ति नस्व प्रथमपत्नी भविथति ततः कथं यत्र तत्रानुरागं करोषि कुलपति नापि कुमारस्य विसर्जनार्थ मुक्त * कुमारत्वमितोगच्छ तदानों त्वरितमेव ततीनिर्गतः कुमारः एव मनोरथं चकार यथाह मतस्याः सङ्गमैन भरताधिपो भूत्वा ग्रामाकरनगरादिषु
सर्वत्रजिनभवनानिकारयिष्यामोति भ्रंमन् कुमारोऽथ प्राप्तः सिधुनंदनं नाम नगरं तत्रीद्यानि कामहोत्सवेनगरानिर्गतानरानार्यच विविध क्रीडाभिः क्रोडन्ति अस्मिन्न वसरे रानः पट्ट हस्ती आलानस्तम्भ उन्मूल्य यह हट्टभित्तिभङ्गं कुर्वन् नगराहहिय वतौ जनमध्ये समायातः ताश्वतं तथा विधं दृष्ट्वा दूरतः प्रधावितु असमर्थाः तत्रैवस्थिताः यावदसौतासामुपरिशुण्डापातं करोति तावतादूरदेशस्थितन महापद्मन करुणा पूर्ण हृदयेनहक्कितो सौ करौ सोपि वेगेन चलितः कुमाराभि मुखं तदानीं ताः सर्वा अपिभणंति हाहाऽस्म द्रक्षणार्थ प्रवृत्तीयं करिणास्यते एवं तासु प्रलपन्तीषु पश्यन्तीषु चतयोः करिकुमारयो !रः संग्रामो बभूव सर्वोपि नागरजनस्तत्रा यातः सामन्त भृत्यसहितो महसनराजापि तवायातः भणितं च नरेन्द्रेण कुमार भनेनसमं संग्राम माकुरु कतान्त इव रुष्टा सौतवविनासकरिष्यतीति महापद्म उवाच राजन् विश्वस्तीभव पश्यममकलामित्युक्ताक्षणेन तं मत्तकरिणं स्खकलयावशी कतवान् आरूढश्च तं मत्तगजं महापद्मः स्वस्थानेनीतवान् साधुकारण तं लोका पूजितवान् यथा एष कोपि महापुरुषः प्रधान कुलसमुद्भवोस्ति अन्यथा करमोदृशं रूप विज्ञानं चास्य भवति ततो राजा स्वरहे नौत्वा कुमारस्य विविधोपचारकरण पूर्वक कन्याथतं दत्त तेन समं विषयसुख मनुभवतस्तस्य
राय धनपतसिंह वाहादुर का आ-सं० उ०५१ मा भ
