________________
७०टोका
* अभिनि:कामति सति गृहात् कुटम्बात्क ोधमानमायादिभ्यो वा निःसरति सति कथम्भूते नमौ राजर्षों राजा चासौ ऋषिश्च राजविस्त किन् राजर्षों
राज्यावस्थायां अपि ऋषिरिव ऋषि स्त स्मिन् राजर्षों ५ अब्भुट्टियं रायरिसिं पवज्जाठाण मुत्तमं सक्को माहणावेण इमं वयण मव्ववी ६ नमि राजर्षि शक्रः ब्राह्मणरूपेण इदं वचनमब्रवीत् कथं भूतं राजर्षि उत्तम प्रब्रज्याया स्थानं प्रव्रज्यास्थानं ज्ञानदर्शनचारित्रादिगुणानां निवासं प्रति अभ्युस्थितं उद्यत मित्यर्थः ६ किंतु भी अज्ज महिलाए कोलाहलग संकुला मुञ्चति दारुणा सहा पासाएसु गिर्हसुय ७ किं इति प्रश्नेतुइति वित भी इति आमंत्रण भो राजर्षे अद्य मिथिलायां प्रासादेषु देवगृहेसु भूपमन्दिरेषु च पुनस्त्रिकचतुष्क चञ्चरादिषु दारुणः हृदये उद्देगोत्यादकाः विलापा क्रन्दितादयः शब्दा किं नु श्रूयन्ते इति इन्द्रो राजर्षि नमि पृच्छति स्मेत्यर्थः कीदृशाः शब्दा: कोलाहलकशंकुलाः अव्यक्त शब्दव्याप्ताः ७ एयमट्ठ निसामित्ता हे कारणचो । ईओ तो नमो रायरिसि देविंदं इणमब्ववौ ८ ततः इन्द्रप्रश्नानन्तरं नमो राजर्षिदेवेन्द्र इदं अववीत् किं कृत्वा एतं अर्थ इत्यर्थ प्रतिपादक शब्द निशम्य श्रुत्वा कथंभूतो नमो राजर्षिः हेतुकारणाभ्यां चोदितः प्रेरित: हेतुकारणनोदितः तत्र हेतुः पञ्चावयववाक्यरूपः कारणञ्च येन विना कार्यस्य
उत्पत्तिर्न भवति पञ्च अवयवा इमे प्रतिज्ञा १ हेतु २ उदाहरण ३ उपनय ४ निगमन ५ रूपाः पक्षवचनं प्रतिज्ञा १ साध्यसाधक हेतुः २ तमादृश्य * अज्जमहिलाए कोलाहलग संकुला। सुच्चति दारुणा सद्दापासाएसु गिहेसुय ।७॥ एयम निसामित्ता हेजकारण
कोलाहलो राजा मौथुला नगरो कोलाहलैः व्याप्ताः कोलाहलै करो व्याप्त के यंते रौद्राः शब्दास्ते कथं एहवा रौद्रशब्द किम संभलाइ के प्रासादेषु च
प्रसादनेविषे घरने विषे७ एतदर्थ श्रुत्वा एहचु अर्थ सांभलोने पञ्चावयवमनुमानवाक्यं हेतुः अनन्यथा सिद्धनियत पूर्वभाबित्वं करणत्वं तेन प्रेरौतहेतु पञ्चा 3 वयवरूपप्रतिज्ञा हेतु२ उदाहरण३ उपनय निगमनानि५ ए पञ्चावयवरुपहेतु अने कारण तौणे प्रेरौयो ततः प्रश्नक्कतानंतरं नमिराजर्षि ते प्रश्न कौधां
राय धनपतसिंह बाहादुर का आ०सं० उ०४१ मा भाग