________________
टीका श्र०८
२७०
*OXXXXXX
X
देवकुले चतुःकर प्रमाणोदेवः कथं मात इति तया पृष्ट सा राजी प्राह इमं रहस्य' तव कल्पे रात्रौ कथयिष्यामि श्रद्यतु निद्रा समायतति प्रोच्या रानी राजशय्या पुरौ भूमौसुप्ता सादासौतां दृष्ट्वा खग्टहे गता राजा मनस्यैवं चिन्तयामास कल्य रात्रावपौदं कथानकं मया श्रोतव्यमिति निश्चित्य राजा सुप्तः सुखनिद्रा मवाप द्वितीयदिनेऽपि राजा तस्या एव गृहे रात्रौ समायातः रात्रार्थं यावत् सुखं भेजे पश्चाद्रत श्रान्तो राजा पूर्व कथानक श्रवणाय कपटनिद्रयासुप्तः दासीग्राह स्वामिनी कल्य कथानक रहस्य वद राजोप्राह एक हस्ते देवकुले चत्वारः करायस्य स चतुःकरो देवो नारायणदिवा स्तनस्थापित इत्यर्थ एका कथा १ अथ तृतीयेदिने रात्रावपि राजा तथैव कपटनिद्रया सुप्तः दासौ पुनः कथा मद्य कथयेति तामाह सा प्राह बिन्ध्या चले पर्वते कोपि रक्ता शोकद्रुमः प्रौढोऽस्ति तस्या धनानि पत्राणि सन्ति परच्छायाना भवत् दासौप्राह पत्रावृतस्य तस्य च्छाया कथं नजायते रानीप्राह एतद्रहस्यन्तव कल्ये रात्रौ कथयिष्यामि श्रद्याहं रतत्रान्ता निद्रासुख मनु भविष्यामीत्युक्ता सुप्ता सा दासीतु स्वग्टहे गता अपर रात्रौ राजा भोगान् भुक्ा तथैव तत्र सुप्तः दासोप्राह स्वामिनो कल्य सत्कथा रहस्य कथनीयं राजोप्राह तस्य वृचस्य सूर्यातप्तस्य मूर्ध्नि छाया नास्ति अधएव छायाऽस्तीत्यर्थ इति द्वियौय कथा २ अथ पुनस्तथैव रात्रौ नृपेसुप्त दासी पृष्टा राजग्राह कथा कचिन्निवेशे कश्विदोष्ट्रचरन् कदापि बब्बूलतर ददर्श तदाभिमुखां ग्रीवां कुर्वन् अप्राप्तशाखः प्रकामं खित्र स्तस्यैव बब्बूलतरोरुपरि उत्सनं कृतवान् दासी रानीं प्रपच्छ हे स्वामिनीकथमेतद् घटते स्व ग्रीवया बब्बूलतरुर्न प्राप्तः तदुपरिकथमसौ उत्सर्गञ्चकार राशीप्राह अद्य निद्रासमायातोति नैवै तत्कथा रहस्य कत्य रात्रावश्यं कथयिष्यामि इत्युक्वा सुप्ताः कल्य दिनरात्रावपि तथैव नृपे सुप्त दासौ पृष्टां राज्ञौ तत्कथा तत्त्व ं प्राह स उष्ट्रः कूपमध्यस्थं तं बब्बू लतर ददर्शेति परमार्थ इति तृतीयकथा ३ पुनस्तथैव नृपे सुम रात्री दासी पृष्टा सा राजी कथामाचख्यौ कविनगरे काचित्कन्या भृसं रूपशौभाग्यवती अस्ति तदर्थं तन्मातृ पितृभ्यां वयोनरा श्राइताः समायाता तदानीं
*********************************************XX
राय धनपतसिंह बाहादुर का आ० सं०ड० ४१ मा भाग