________________
टीका श्र०८
२५७
*****
स विप्रोम्य विप्रैः स भूयन्तम्बालं हन्तु मुपाक्रमत् तं द्दिजोपक्रमं ज्ञात्वा करकण्डूपिताजनङ्गमाः स्व कलत्र पुत्रयुक्त स्तन्देशं विहाय भने शत् स कुटम्बः सजनङ्गमः चितितलंक्रामन् कञ्चनपुरञ्जगाम तत्र अपुत्रे नृपे मृते सचिवैरधि वासितस्तुरगः करकण्ड दृष्ट्वा हेषारवं कृतवान् तं सलक्षण' दृष्ट्वा नगर लोक जय जयारवञ्चक्रुः श्रवादितान्यपि वाद्यानि स्वयं निनदुःखयं छत' शिरसिस्थितं ततो मात्यैरपि नवीनानि वस्त्राणि परिधाय सकरकण्ड स्तं अश्वं श्ररुरोह यावन्नगरलोकैः परमप्रमोदेन स पुरान्तः प्रवेश्यते तावद्दिप्रास्तं न च्छोयमिति कृत्वा नमे निरे तदा क्रुद्धः स शिशुस्तं वंशदण्ड' रत्नमिव करे जग्राह अधिष्ठाट देवैर्व्योम्नि इति घुष्ट' इमंराजान मवगणयिष्यति तस्य मूर्ध्नि असौदण्डः पतिष्यति इत्युक्ता सुरास्तच्चिरसि पुष्पवृष्टिञ्चकुः भीताः सन्तो विप्राः तस्य स्तुतित्वा वारम्बार माशीर्वाद मुञ्चरन्ति करकण्ड रेव मुवाच अहो ब्राह्मण एते भवह्निवाण्डाला गर्हितास्ततः सर्वेष्यमीवाटधान वा स्तव्याश्चाण्डालाः संस्कारैर्ब्राह्मणाः कार्या संस्कारादेव ब्राह्मणो जायते न तु जात्या कश्चिद्वाह्मणो भवतीति भवदागम वचनात् अथते ब्राह्मणा प्रकामम्भीतास्तन्नरवाटधानवा स्तव्या चाण्डाला ब्राह्मणौ कृताः १ अत्युत्सवेन काञ्चनपुरे प्रवेशितः सकरकण्डुरमात्यै नृपपट्टे ऽभिषिक्तः क्रमान्महा प्रता पोऽभूत् अन्यदा सवं स प्रतिवादी विप्रस्तं भूपं निशम्य ग्रामाभिलाषुकः सन् करकंडू नृपपर्षदिप्राप्तः करकंडू नोपलक्ष्य तस्य विप्रस्योक्तं तवयदिष्टं तत्क श्रय ब्राह्मणेनोक्त' मदुग्टहं चम्पायां वर्त्तते तेन तद्विषयग्रामं एकमहमीहे अथ करकंडू नृपतिचंपापूरनाथस्य दधिवाहन भूपतेः अस्मै द्विजाय त्वद्दिषय ग्राममेकं देहोति श्राज्ञां प्राहिणोत् आज्ञाहारिणं करकंडू नृपस्य दूतं विस्मितचित्तः कुदेव चम्पापति दधिवाहनः प्राह अरे स म्लेच्छ बालः स मृगतुल्यः करकंडू: सिंहतुल्येन मयासह विरुध्यते परवस्त्वभिलाष भवस्य पातकस्य तव स्वामिनः शुद्धि' मत्खङ्गतीर्थस्खानं दास्यति एवमुक्का दधिवाहनेन तिरस्कृतः सदूतस्तत्र गत्वा करकंडू नृपाय यथार्थमवदत् करकंडू नृपोपि प्रकामं क्रुद्धः स्वसैन्यपरिष्कृत अम्पापुरसमीपे समायातः दधिवाहनोपि पुरीदुर्गं सज्जीकृत्य
२२
***********************************************
राय धनपतसिंह बाहादुर का आ० सं० उ० ४१ मा भाग
