________________
દા.ત. વિદ્યમાનપુત્રા કેટલાકમાં તેનો એ ન થાય. દા.ત. નિવૃત્ત: (8) ઉપમાન બહુવતિ :- - - - ૨ પૂર્વપદ કોઈ ઉપમાદર્શક નામ હોય ત્યારે ઉપમાન બહુવીહિ કહેવાય.
ઉત્તરપદમાં સામાન્ય ધર્મ હોય તો વિગ્રહ ષષ્ઠી વિભક્તિથી થાય છે. દા.ત. ) પાનામ્ બ્ધિ: રૂંવ Nિ: યસ્થ સ: = પબ્ધિઃ | અથવા
> પાનામ્ વ ાન્ય: યસ્થ : = પશ્વિ : | અર્થ - કમળો જેવી સુગંધ છે જેની તે પાગધી. > चन्द्रस्य कान्तिः इव कान्ति: यस्य सः = चन्द्रकान्तिः । अथवा चन्द्रस्य इव कान्तिः यस्य सः = चन्द्रकान्तिः । ઉત્તરપદમાં ઉપમેય હોય ત્યારે ઉભયપદ સમાનવિભક્તિમાં આવે. દા.ત. રુમને રૂંવ ક્ષિા યસ્થ: સ = $મનાક્ષી. અર્થ :- કમળ જેવી બે આંખો જેણીની છે, તે કમલાક્ષી સ્ત્રી.
* લગાડવાના નિયમો (૧) ઉત્તરપદ દીર્ઘ છું - 5 કારાંત હોય અથવા ઋ કારાંત હોય તો અવશ્ય વરુ
લાગે છે. દા.ત. > વહેચ નો મિત્ : = વહુનવી વેશ: અર્થ:- ઘણી બધી નદીઓ છે જેમાં તેવો દેશ.
> (૨) ર્રા નસ્ = કર્મે બનાવેલ આ જગતું. (૨) આ સિવાય સર્વત્ર વિકલ્પ છે થાય.
દા.ત.) (૧) અધ્યયનનિમિત્ત: | અધ્યયનિમિત્ત વીસ: | અર્થ :- અધ્યયનને માટે વસવાટ. આ કારાંતમાં છ લાગે તો વિકલ્પ હૃસ્વ થાય. દા.ત. નક્કીમા નીમાર્યા, નીમાર્યા !
અર્થ - લક્ષ્મી જેની પત્ની છે તેવો માણસ. ધ સમાસને અંતે થનારા ફેરફારો:
अक्षि - अक्ष, धर्म नुं धर्मन्, धनुष् नुं धन्वन् भने गन्ध नुं गन्धि
થાય. દા.ત.) (૧) મને રૂંવ ફળો ય સ = મનાક્ષ નર:
અર્થ - કમળ જેવી બે આંખો છે જેની તેવો માણસ. જજ સરલ સંસ્કૃતમ-૧ અજરપર)જાપાઠ-૩ ૧.જીજી
