________________
પાઠ - ર૯
24181 - [ Part - III ]
૩. કર્મધારય તપુરુષ લક્ષણ - વિશેષણવાચી અને વિશેષ્યવાચી શબ્દો વચ્ચે પ્રથમ વિભક્તિમાં થતો સમાસ = કર્મધારય સમાસ. દા.ત. (૧) ૩ત્તમ: નન: = ઉત્તમગન: અર્થ:- સારો માણસ (૨) વન્દ્રઃ રૂવ : = વન્દ્રો શ્વ7: અર્થ :- ચન્દ્ર જેવો ઉજજવલ કર્મધારય શબ્દનો અર્થ :કર્મ = ક્રિયા અને ધારય = આધાર. ક્રિયાનો આધાર કેવલ ઉત્તરપદ ન હોય પણ આખો સમાસ હોય તે કર્મધારય. દા.ત. $MIઈ નચ્છતિ = કાળો સાપ જાય છે. અહીં ગમનક્રિયાનો આધાર એકલો સાપ નથી, પણ કાળો સાપ છે. 1. ઉપમાન
9. મધ્યમપદ પૂર્વપદ
લોપી D. ઉપમાન ઉત્તરપદ કર્મધારય
8. મયૂર સમાસ
બંસકાદિ 3 વિશેષણ,
7. સુપૂર્વ 4. વિશેષણઉભય /
પદ પદ
5. વિશેષણઉત્તર પદ
પૂર્વપદ
6. કુપૂર્વ
પદ
*
જે વસ્તુ સરખાવાય તે ઉપમેય. જેની સાથે સરખાવાય તે ઉપમાન અને બંનેમાં જે સરખાપણું તે સાધારણ ધર્મ. દા.ત. ચન્દ્ર જેવું ઉજજવલ મોટું. ચન્દ્ર એ ઉપમાન, મુખ એ ઉપમેય અને સરલ સંસ્કૃતન૧ જાજર૩ર) જજજ પાઠ-૨૯ જ
