________________
ત્યાગપત્વમીઃ આ જગ્યાએ અંતે ' ન હોવાથી હ્રસ્વ ન થાય. જે શબ્દમાં સ્ત્રી. પ્રત્યયના ર્ફે કે ૐ ન હોય તે હ્રસ્વ ન થાય.
દા.ત. સુજ્જુ ધીઃ = સુધીઃ અર્થ :- સારી બુદ્ધિ
‘આ’ નો ઞ તો થાય જ. દા.ત. અતિમાન: ૧. વિભક્તિ તત્પુરુષ
લક્ષણ :– પ્રથમા વિભક્તિ સિવાયની છ વિભક્તિથી વિગ્રહ પામનારા તત્પુરુષ સમાસ એ વિભક્તિતત્પુરુષ સમાસ.
1. દ્વિતીયા વિ.
તત્પુરુષ
2. તૃતીયા વિ.તત્પુરુષ
૩. ચતુર્થી વિ. તત્પુરુષ
વિભક્તિ
તત્પુરુષ
6. સપ્તમી વિ.
તત્પુરુષ
5. ષષ્ઠી વિ.
તત્પુરુષ
=
4. પંચમી વિ.
તત્પુરુષ
*(1) દ્વિતીયાવિભક્તિ તત્પુરુષ સમાસ :–
(A) દ્વિતીયા વિભક્તિવાળા નામનો તિ, અતીત, પતિત, ત, પ્રાપ્ત, આપન્ન, ગમી તથા બુમુક્ષુ વગેરે ઈચ્છાદર્શક નામ આદિ શબ્દોની સાથે થાય છે.
દા.ત. (૧) બિન શ્રિતઃ - બિનશ્રિતઃ અર્થ :- ભગવાનને આશ્રયીને રહેલ.
=
=
(૨) દુ:વમ્ અતીત: - ૩:વાતીતઃ (૩) સુષમ્ આપન્નઃ = સુવાપન્નઃ (૪) નૈ પતિતઃ - ગપતિતઃ (૫) ગ્રામજ્ઞત: (૬) મોક્ષ પ્રાપ્ત: = મોક્ષપ્રાપ્ત:
=
ग्रामगतः
* અહીં આપેલા નિયમોમાંથી વિદ્યાર્થીની શક્તિ-સંયોગ જોઈ યથાયોગ્ય નિયમો જ અધ્યાપકે
કરાવવા.
૪ સરલ સંસ્કૃતમ્-૧ ૨.૯૪૯૨૩ XXXNET.૪ પાઠ-૨૮ ૪૪
અર્થ :– દુઃખને ઓળંગી ગયેલ અર્થ :સુખને પામેલ.
અર્થ :- ખાડામાં પડેલ. અર્થ ઃ- ગામમાં ગયેલ
અર્થ :- મોક્ષને પામેલ
