________________
૬૫
આત્માનુશાસન પ્રશંસી છે! એમાં ભગવાનનાં ચરણોનું સ્મરણ-ચિંતન કરવાનું છે એટલો શ્રમ કરી લો અને કર્મપ્રવૃત્તિઓનો ધીરે ધીરે ક્ષય થઈ જશે એટલો ખર્ચ વેઠી લો તો આ સમાધિનું ફળ શું આવશે? સર્વ પ્રતિબંધરૂપ દ્વન્દ્રનો અભાવ થઈ મોક્ષદશારૂપ સુખની પ્રાપ્તિ! આ સિદ્ધ કરતાં બહુ સમય લાગતો હશે? ના રે! પરિમિત, થોડા કાળમાં જ સમાધિની સિદ્ધિ થઈ શકે છે. એ માટે સામગ્રી શું ઘણી જોઈશે? ના, પોતાનું મન - એ જ એક સાધન - ઉપાય છે. તેથી તે સુજ્ઞજનો! તમે અંતઃકરણથી સમ્યક્ વિચાર કરી જુઓ કે આ ધ્યાનમાં, સમાધિમાં શું દુઃખ છે? કંઈ જ નથી.
શ્લોક-૧૧૩ द्रविणपवनप्राध्मातानां सुखं किमिहेक्ष्यते किमपि किमयं कामव्याधः खलीकुरुते खलः । चरणमपि किं स्पष्टुं शक्ताः पराभवपांसवः वदत तपसोऽप्यन्यन्मान्यं समीहितसाधनम् ॥ શું વિત્તતૃષ્ણાતપ્તને સુખ કાંઈ કદી પણ શક્ય છે? તપ રક્તને ખલ કામથી તપહાનિ કંઈ સંભાવ્ય છે? વળી શું તપસ્વીના ચરણને પરાભવ સ્પર્શે કદી? તપથી અધિક તો ઈષ્ટ સુખ સાધન કહો કોઈ યદિ. ભાવાર્થ – ધનરૂપ ધમણના વાયુની તૃષ્ણાથી ધમાયેલા, સંતપ્ત થયેલા જીવોને કયું સુખ હોઈ શકે? તેમને કોઈ સુખ હોવું સંભવિત નથી જ. અર્થાત્ ઈચ્છાનિરોધરૂપ તપથી જે સુખ મળે છે તેવું સુખ ધનાદિ પરિગ્રહની ઇચ્છાવાળાને કદી મળી શકતું નથી. જેને તે તપ છે તેવાને કામરૂપ દુષ્ટ વ્યાધ, ભીલ કોઈ પ્રકારનો ઉપદ્રવ કરી શકતો નથી. તે સિવાય તપસ્વીઓના ચરણને તિરસ્કારરૂપ ધૂળ કદી સ્પર્શી શકે છે? કદી નહીં. માટે હે ભવ્યો! તપથી અધિક બીજું કોઈ અભીષ્ટ સુખનું સાધન હોય
