________________
આત્માનુશાસન
શ્લોક-૧૦૫ विमृश्योच्चैर्गर्भात् प्रभृति मृतिपर्यन्तमखिलं मुधाप्येतत्क्लेशाशुचिभयनिकाराद्यबहुलम् बुधैस्त्याज्यं त्यागाद्यदि भवति मुक्तिश्च जडधीः स कस्त्यक्तुं नालं खलजनसमायोगसद्दशम् ॥ રા ગર્ભથી માંડી મરણ પર્યન્ત સ્થિતિ વિચારો, એ ક્લેશ અશુચિ ભય પરાભવ વંચનાયુત ભાળજો; તે ત્યાગતાં મુક્તિ મળે તો સુજ્ઞ તજતા અવગણી,
જડબુદ્ધિ ત્યાગી ના શકે, જ્યમ સંગતિ દુર્જન તણી. ભાવાર્થ – ગર્ભથી માંડીને મરણપર્યત આ શરીર સંબંધી જે જે આચરણ થાય છે તે સમસ્ત વ્યર્થ અને અત્યંત ક્લેશ, અપવિત્રતા, ભય અને તિરસ્કાર આદિથી પરિપૂર્ણ છે, એમ જાણીને સમજુ પુરુષોએ તે દેહના મોહનો પરિત્યાગ કરવો જોઈએ. તેના ત્યાગથી જો મોક્ષ થતો હોય તો એવો મૂર્ખ કોણ હોય કે જે દુષ્ટ જનની સંગતિ સમાન અનેક અનર્થોનું કારણ એવા એ દેહને, દેહમમત્વને છોડી દેવા સમર્થ ન થાય? અર્થાત્ વિવેકી આત્મા તે શરીરનો મોહ તજી દે છે અને અનંત સુખમય મોક્ષ પામી કૃતાર્થ થાય છે.
બ્લોક-૧૦૬ कुबोधरागादिविचेष्टितैः फलं त्वयापि भूयो जननादिलक्षणम् । प्रतीहि भव्य प्रतिलोमवृत्तिभिः धुर्व फल प्राप्स्यसि तद्विलक्षणम् ॥ અજ્ઞાન રાગાદિ વશે પ્રવૃત્તિ દુઃખદાયી કરી, ફળ ભોગવ્યાં, ભવમાં કર્યો તેં જન્મ-મરણો ફરી ફરી; વિપરીત તેથી જ્ઞાન વિરતિ આદિ પ્રવૃત્તિ ભવે,
