________________
૧૮
આત્માનુશાસન છે દેવ એક જ શરણ તો પૌરુષ વિકધિક તે વૃથા. ભાવાર્થ – જેનો મંત્રી બૃહસ્પતિ હતો, શસ્ત્ર વજ હતું, સૈનિકો દેવો હતા, કિલ્લો સ્વર્ગ હતું, હાથી ઐરાવત હતો, તથા જેના ઉપર વિષ્ણુનો અનુગ્રહ હતો, આ પ્રકારે અદ્દભુત બળનો ધારક ઈન્દ્ર પણ યુદ્ધમાં શત્રુઓ વડે જિતાયો. તેથી એ સ્પષ્ટ છે કે નિશ્ચયથી દેવ જ પ્રાણીની રક્ષક છે. પુરુષાર્થ વ્યર્થ છે. માટે તેને વારંવાર ધિક્કાર છે.
રાત્રિ જ
કોઈક તો દીસે
શ્લીક-૩૩ भर्तारः कुलपर्वता इव भुवो मोहं विहाय स्वयं रत्नानां निधयः पयोधय इव व्यावृत्तवित्तस्पृहाः । स्पृष्टाः कैरपि नो नभो विभुतया विश्वस्य विश्रान्तये सन्त्यद्यापि चिरन्तनान्तिकचराः सन्तः कियन्तोऽप्यमी || આજે ય રાજે સંત કોઈક શિષ્ય મહાજ્ઞાની તણા, જે મોહ તજી કુલગિરિ સમા, ભર્તા દીસે અવની તણા; ધનની સ્પૃહા નિવૃત્ત જેની, ઉદધિસમ રત્નાકરા, રાગાદિથી અસ્પષ્ટ નભવત, વિશ્વશાંતિકર ખરા. ભાવાર્થ – જેઓ સ્વયં મોહને છોડીને કુલપર્વતની માફક પૃથ્વીનો ઉદ્ધાર કરનારા છે, સમુદ્રની સમાન રત્નના નિધાન છતાં ધનની સ્પૃહા વગરના છે, આકાશની માફક વ્યાપક છતાં કોઈથી સ્પષ્ટ ન થતાં અલિપ્ત રહીને વિશ્વને વિશ્રાંતિનું કારણ થાય છે - આવા અપૂર્વ ગુણના ધારક મહાશાનીઓના અંતેવાસી કોઈક સંતો આજે પણ છે; તેઓનો સર્વથા અભાવ નથી.
નાકા
બ્લોક-૩૪ पिता पुत्रं पुत्रः पितरमभिसंधाय बहुधा विमोहादीहेते सुखलवमवाप्तुं नृपपदम् अहो मुग्धो लोको मृतिजननदंष्ट्रान्तरगतो
।
