________________
આત્માનુશાસન
૧૬૩ તન નાશશીલ અવશ્ય, તેનો વ્યર્થ આગ્રહ શો સદા! ૬૯ આ આય કાયા આદિ નશ્વર નિશ્ચયે, તોયે યદિ; જો તેથી શાશ્વત મોક્ષપ્રાપ્તિ, જાણ તો ફોગટ થતી. ૭૦ રે! આયુ શ્વાસોચ્છવાસથી અભ્યાસ તન તજવા કરે; પણ લોક વાંછે અન્યથા, જો થવા અજરામર ખરે! ૭૧ રે રેંટના જળ સમ ગળે, આયુષ્ય ક્ષણ ક્ષણ જીવનું, તન દુષ્ટ આયુની ગતિને અનુસરી ક્ષીણ ત્યાં થતું; તન આપું તુજની આ સ્થિતિ, સ્ત્રી, પુત્ર પરથી શું તને? મતિહીન નૌકા મધ્ય, ભમથી સ્થિર પોતાને ગણે. ૭૨ ઉચ્છવાસ ઊપજે કષ્ટથી, દુઃખ તેથી, જીવન એ કહો; તે નાશ ત્યાં મૃત્યુ, જનોને તેથી સુખ ક્યાંથી લહો? ૭૩ રે! જન્મ તાડતરુથી પડતાં, પ્રાણીરૂપ ફળ જે બધાં; વચમાં ટકે તે કેટલું? મૃત્યુ રસાતળ પહોંચતાં? ૭૪ નર રક્ષણાર્થે જો વિધિ! નરલોકને મળે ધરી, અગણિત દ્વિપ સમુદ્ર ફરતા વાયુ ત્રણ ગગને કરી; નીચે અસુર નારક અને સુર ઉપર રાખી યત્નથી, રહી શકે ના ચક્રી પણ, મૃત્યુ અલંધ્ય પ્રયત્નથી. ૭૫ અજ્ઞાત સ્થાન, રહિત તન, ખલ, કૃષ્ણ રાહુ રવિ પાસે, જળહળ સહસ કરોથી જેના, ભુવન ઘોતિત ઉલ્લાસે; હા કષ્ટી અવસર પ્રાપ્ત થાતાં, વિધિ ગતિ બળવાન છે, રે! મોતથી અંતે બચાવા કોઈ શક્તિમાન છે? ૭૬ રે! સ્વયં કરી દે મોહમદથી વિધિ વિહ્વળ વિશ્વને, નિર્દય થઈ પછી ઠગ સમો, ઈચ્છા મુજબ હંતા બને; અતિ અતિ ભયંકર ભવરૂપી વનમધ્ય જીવને તે હણે, કહો કોણ તેને વારવા, કદી શક્તિશાળી ત્યાં બને? ૭૭
