________________
૧૨૪
આત્માનુશાસન કેવળીઓના જ્ઞાનના એક ખૂણામાં વિલીન છે. આવી અવસ્થા છે ત્યાં બીજા આપણાથી અધિક ગુણવાળાના વિષયમાં કેવી રીતે ગર્વને ધારણ કરી શકાય તેમ છે? અર્થાત્ સર્વત્ર જ્યાં ઉત્કર્ષની તરતમતા જોવામાં આવે છે ત્યાં કોઈ પણ કંઈ પણ બાબતમાં પૂર્ણતાનું અભિમાન કરી શકે તેમ નથી.
શ્લોક-૨૨૦. यशो मारीचीयं कनकमृगमायामलिनितं हतोऽश्वत्थामोक्त्या प्रणयिलघुरासीद्यमसुतः । सकृष्णः कृष्णोऽभूत्कपटबटुवेषेण नितरामपि छयाल्पं तद्विषमिव हि दुग्धस्य महतः ॥ મરિચી તણો યશ મલિન થાતો કનકમૃગમાયા વડે, વળી યુધિષ્ઠિર લઘુ થતા, “અશ્વત્થામા હતો” કહો; વધી કાલિમા શ્રીકૃષ્ણની બળિને છળ્યો વામન બની, "ત્યાં અલ્પ પણ માયા અતિશય દૂધમાં વિષ સમ ગણી. ભાવાર્થ – મારીચે સુવર્ણમૃગ બનીને માયા કરી એ કપટથી તેણે તેની કીર્તિને મલિન કરી છે, “અશ્વત્થામા હતઃ' એવા સંદિગ્ધ વચનથી યુધિષ્ઠિર સ્નેહીજનોની વચમાં હીનતાને પામ્યા તથા કૃષ્ણ વામન અવતારમાં કપટપૂર્ણ બાળકનો વેષ ધારણ કરવાથી શ્યામવર્ણવાળા અથવા અપયશરૂપ કાલિમાથી કલંકિત થયા. આમ થોડો પણ કપટવ્યવહાર ઘણા દૂધમાં મળેલા અલ્પ વિષની માફક ઘાતક થાય છે. શ્વાસનો વિકાર છે
શ્લોક-૨૨૧ भेयं मायामहागान्मिथ्याघनतमोमयात् । यस्मिन् लीना न लक्ष्यन्ते क्रोधादिविषमाहयः ॥ માયા મૃષામય ગાઢતમયુત અંધકૂપે રે ડરો! તેમાં છુપાયા, ના જણાયે, ક્રોધ આદિ વિષધરો.
