________________
आगम
(४५)
“अनुयोगद्वार"- चूलिकासूत्र-२ (मूलं+वृत्तिः )
....... मूलं [१३१-१३४] / गाथा [८३-१०२] ... मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र - [४५], चूलिकासूत्र -२] "अनुयोगद्वार' मूलं एवं हरिभद्रसूरिजी-रचिता वृत्ति::
प्रत
श्रीअनु
सूत्रांक [१३११३४] गाथा ||८३१०२||
181 उम्माणपमाणे?' उम्मीयतेऽनेनोन्मीयत इति बोन्मानं-तुलाकर्षादि सूत्रसिद्ध, नवरं पत्रम्-एलापत्रादि चोय:-अबुलविशेष: मच्छपिया-सकारा- प्रमाणद्वारे हार वृत्तााता विसेसो । 'से कितं ओमाणप्पमाणे ?, अवमीयते-तथा अवस्थितमेव परिच्छिासेऽमेनावमीयत इति वाऽवमानं हस्तेन पेत्यादि, चतुईस्ता लायन दण्डादयः सर्वेऽपि विषयभेदेन मानचिन्तायामुपयुञ्जत इति भेोपन्यासः, खातं खानमेव चितभिष्टकादि करकचित-करपत्रविदारित कटपटादि
का प्रमाणे ।। ७६ ॥
४ प्रकटार्थमेव । 'से किं तं गणिमए ?,' गणिर्म-संस्त्याप्रमाणमेकादि तत्परिच्छिन्नं वा बझमेव, भृतकभृतिभक्तवेतनकायव्ययनिवृत्तिसंसृवानां
द्रव्याणां गणितप्रमाण निषिलक्षणं भवति, अन्न भूतक:-कर्मकर! भूति:-त्तिः भक्त-भोजन वेतन-कुंविदाये।, भूतत्वे सत्यपि विशेपेण लोकप्रतीतत्वादेवाभिधानं, एवेषु चायब्यय संसृतानां प्रतिबद्वानामित्यर्थः, गणितप्रमाणं निवृत्तिलक्षणं इयत्ताऽवगमरूपं भवति, तदेतदवमानं । 'से किं तं पडिमाणप्पमाणे ?' प्रतिमीयतेऽनेन गुंजादिना प्रतिरूपं वा मानं प्रतिमान, तत्र गुब्जेत्यादि, गुंजा चहिया, सपादा गुंजा कागणी, पादोना दो गुंजा निष्फावो-बल्लो, तिणि णिष्फावा कम्ममासओ चेव चउकागणिकाोत चुतं भवति, बारस कम्ममासगा मंडलओ, छत्तीस जिल्फावा अडथालीसं कागणिओ सोलस मासगा सुवण्णो' अमुमेवार्थ पर्शयति-- पंच मुंजाओं' इत्यादि, एवं चतु:कर्ममासक: काकण्यपेश्रया, एवं अष्टचत्वारिंशाद्भिः काकणीभिः मंडलको, भवतीविशेषः, रख-रूपं चन्द्रकान्तादयो मणय: शिला-राजपट्टक: गंधपट्टक इत्यन्ये, शेष सूत्रसिद्ध ।
से कि खेत्तप्पमाणे' इत्यादि, प्रदेशा:-क्षेत्रप्रदेशाः निष्पन्न, विभागनिम्पन्न त्वंगुलादि सुगर्भ, णवरं रयणी-हत्थो, दोणि हत्था कुच्छी रिसेडी य लोगायो निष्फाजति, सो य लोगो चउद्दसरजूसितो देहा देसूणसत्तरजूविच्छिण्णो, तिरियलोगमञ्झे रज्जुविहिष्णो, एवं बंभलोगमज्झे
पंच, उबरि लोगते एगरविच्छिष्णो, रज्जू पुण सयंभुरमणसमुहपुरथिमपरुचस्थिमवेदयंता, एस लोगो बुद्धिपरिदेणं संवटे घणो
दीप अनुक्रम [२०५
KI७६॥
२७०]
... अत्र 'क्षेत्र-प्रमाण'स्य वर्णनं मध्ये 'लोक-श्रेणे: वर्णनं
~80~