________________
आगम
(४५)
“अनुयोगद्वार'- चूलिकासूत्र-२ (मूलं+वृत्ति:)
.............. मूलं [८९] / गाथा [८...] ......... मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र - [४५], चूलिकासूत्र -२] "अनुयोगद्वार" मूलं एवं हरिभद्रसूरिजी-रचिता वृत्ति::
प्रत सूत्रांक [८९] गाथा ||८..||
श्रीअनु०.४क्षयोपशमौ ताभ्यां नित्त: क्षायोपशमिका, परिणमनं परिणामः, द्रव्यस्य तथा भाव इत्यर्थः, स एव पारिणामिकः तत्र भवस्तेन वा निवृत्त इति,13/नगमव्यवहारि वृत्तीला सानिपातिको य एषामेव द्विकादिसंयोगादुपजायते, एष शब्दार्थः, भावार्थ पुनरमी स्वस्थाने एवोपरिष्टावक्ष्यामः, नवरं निर्वचनं, निर्वचन- हाराभ्यामसूत्रोपयोगीतिकृत्या परिणामिकभावार्थों लेशतः प्रतिपाद्यत इति, इह परिणामः द्विविधः- सादिरनादिश्व, तत्र धर्मास्तिकायादिद्रव्यादिष्त्र
सबहुत्वं ॥३८॥
नादिपरिणामः रूपिद्रव्येवादिमस्तिद्यथा अभेन्द्रधनुरादिपरिणाम इत्येवमवस्थिते सतीदं निर्वचनसूत्रं । णियमा ' इत्यादि, नियमेन
अवश्यतया सादिपरिणामिके भावे भवन्ति, तथा परिणतेनावित्वाभावाद् , उत्कृष्टतो द्रव्याणां विशिष्टैकपरिणामत्वेनासंख्येयकालस्थितेः, | शेष सूत्रसिद्ध, द्वारं । साम्प्रतमस्पबहुत्वद्वारं, नवेदं सूत्र- एतेसिग ' मित्यादि (८९-६७ ) द्रव्यं च तदर्थश्च द्रव्यार्थः तस्य मावो | द्रव्यार्थता, एकानेकपुद्रलद्रव्येषु यथासंभवतः प्रदेशगुणपर्यायाधारतेत्यर्थः, तपा द्रव्यत्वेनेतियावत, प्रकटो देशः प्रदेशः प्रदेशश्वासावर्थश्व प्रदेशार्थस्तस्य भावः प्रदेशार्थता, तेष्वेव द्रव्येषु प्रतिप्रदेशं गुणपर्यायाधारतेवि भावना, तया, अगुत्वेनेत्यर्थः, द्रव्यार्थप्रदेशार्थता यथोक्तोभयरूपतया, शेष सूत्रसिद्धं यावत 'सब्बत्योवाई गमयवहाराणं अव्वत्तबगदाई दबत्तयाए' सि, का तत्र भावना ?, उच्यते, संघातभेदानिमिचाल्पत्वात, तेभ्य एव अणाणुपुषिदबाई बढवाए बिनाधिताई १, कर्व, उत्पते पपरद्रव्योत्पचिनिनित्तत्वात , तेभ्योऽपि आणुपुब्बियाई दबढुवाए असंखेज्जगुणाई, कथं १, उच्यते, व्यागे करदेशोत्तरवृश्या व्यस्थानानां निसर्गत एवं | बहुत्वात, संघानभवनिमित्तात्वाकच, वह विनेयानुग्रहार्थ भावनाविधिकच्यते-एग दुग तिग चउपपदेसा य ठाविता १,२,३,४,1611
एस्थ संघातभेदतो पञ्च अवत्तव्यगदम्बाई हवंति, दस अणाणुपुषिदमा भेदता संघाततो वा, एककाळे तिणि य आणुपुरिषदम्वा, कमेण | पुण एगदुगादिसंजोगभेवतो अणेगे भवति, अण्णे भणति-चौदस हवंति, तपभिपाय तु न वर्ष सम्यगवगरुडामोउतिगंभीरत्वादिति,एवं पंचदसा
दीप अनुक्रम [१००] |
~42~