________________
आगम
(४५)
"अनुयोगद्वार"- चूलिकासूत्र-२ (मूलं+वृत्तिः )
......... मूलं [१५०] / गाथा [१२४-१३१] .... मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र - [४५], चूलिकासूत्र -२] "अनुयोगद्वार" मूलं एवं हरिभद्रसूरिजी-रचिता वृत्ति::
प्रत सूत्रांक [१५०] गाथा ॥१२४१३१||
WIविकमित्यादि पूर्ववत् ॥ 'जह मम गाहा (७१२८-२५६) व्याख्या-यथा मम न प्रियं दुखं प्रतिकूलत्वात, मात्वा एवमेव सर्वजीकाना दुस-IN हारि.वृत्तौ प्रतिकूलत्वं न हन्ति स्वयं न घातयत्यन्यैः, चशब्बाद् घातयन्तं च नानुमन्यनेऽन्यामिति | अनेन प्रकारेण सम अणति-तुल्यं गच्छति यतस्ते- न ॥१२१॥
नासो समण इति गावार्थः । 'पत्थिय सि' गाथा (२१२९-२५६) नास्ति 'से' तस्य कश्चिद् द्वेष्यः प्रियो वा, सर्वेष्वेव जीवेषु तुल्थमनस्त्वात् , पतेन भवति समन्मः, समं मनोऽस्थेति समनाः, एषोऽन्योऽपि पर्याय इति गाथार्थः । 'उरग' गाहा (१३०-२५६) उरगसमः परकृतबिल-10 निवासात् , गिरिसमः परीपहोपसर्गनिष्पकम्पत्वात् , ज्वलनसमस्तपस्तेजोयुक्तवान् , सागरसमो गुणरनयुक्तत्वात् , नभस्तलसमो निरालंबन-18 त्वान्, मेरुगिरिसमः मुखदुःस्सयोस्तुल्यत्वात् , भ्रमरसमोऽनियतवृत्तित्वात् , मृगसमः संसारं प्रति नित्योढ़ेगात् , धरणिसमः सर्वस्पर्शसहिष्णुत्वात् जलाहसमो निष्पकत्वात् , पाजस्थानीयकामभोगाप्रवृत्तेरित्यर्थः, रविसमस्तमेोविघातकत्वात् , पवनसमः सर्वत्राप्रतियद्वत्वात् , एतस्वमस्तु य: असा श्रमण इति गाथार्थः । 'तो समणो' गाहा (११३१-२५६) ततः श्रमणो यदि सुमनाः, द्रव्यमन: प्रतीत्य भावेन च यदि न भवति पाचमना: एतत्फलमेव दर्शयति-स्वजने च जने च समः, समश्च मानापमानयोरिति गावार्थः । सामायिकवाच श्रमण इति सामायिकाधिकारे खल्वस्योपन्यासो न्वाव्य एवेत्युक्तो नामनिष्पन्नः । 'से किं तं सुत्तालावगनिफने त्यादि, यः सूत्रपदानांक नामादिन्यासः स स्त्राकापकनिष्णा इति । इदानीं सूत्राछापकनिष्पनो निक्षेप इच्छावेइति एषयति प्रतिपादयितुमात्मानमवसरप्राप्तस्यात्, पच प्राप्त लक्षणोऽपि निश्चिष्बते, कान ?, साधार्य, साधकं च अस्ति इत: तृतीयमबोनद्वारमनुगम इति तत्र निक्षिप्त इह निक्षित ||१२१॥ का भवति, इह वा निक्षिप्तस्तत्र निक्षिसो भवति, वरमादिह न निक्षिप्यते, तत्रैव निक्षेप्स्यते इति, आह-क: पुनरित्वं गुणः, सूधानुगमे सूत्रभावः,8 इह तु वदभाव इति विपर्ययः, आह-यपेयं किमर्थमिहोच्चार्यते ?, उच्यते, निक्षेपमात्रसामान्यादिति, उक्तो निक्षेपः ।
SRIRNSRCHERE
दीप अनुक्रम [३१८३३२]
~1254