________________
आगम
(४५)
"अनुयोगद्वार"- चूलिकासूत्र-२ (मूलं+वृत्तिः )
................. मूलं [१४५] / गाथा [११५] ......... मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र - [४५], चूलिकासूत्र [२] "अनुयोगद्वार" मूलं एवं हरिभद्रसूरिजी-रचिता वृत्ति::
प्रत सूत्रांक [१४५]
॥१०५॥
S
A
गाथा
॥११५||
श्रीअनु। विशुध्यमानफमेवाद् द्विधैव, तत्र अणिमारोहतो विशुध्यमानकमुच्यते, ततः प्रच्यवमानस्य संक्लिश्यमानकमिति, तथा अथाव्यात, अमेत्यव्ययं नयप्रमाणे याधामध्ये, आमिविधी, याथातथ्येनाभिविधिना वा व्यास, देतद् गुणप्रमाण ।
का प्रस्थक से किं तं णयप्पमाणे' इत्यादि (१४५-२२२) वस्तुनाऽनेकधर्मिण एकेन धर्मेण नयनं नयः स एव प्रमाणमित्यादि पूर्ववत् , त्रिविध दृष्टान्तः प्राप्तमित्यत्र नैगमादिभेदामयाः, ओघतो दृष्टान्तापेक्षया त्रिविधमेतदिति, तथा चाह-तद्यथा प्रस्थकदृष्टान्तेन, तयथा नाम कश्चित्पुरुषः परशुकुठारं गृहीत्वा प्रस्थककाष्ठायाटवीमुखो गन्छेजा-यायात् , तं च कश्चित्तथाविधो दृष्टा वने-अभिदधीत-क भवान् गच्छति', तत्रैव नयमतान्युच्यन्ते, तत्राऽनेकगमो नेगम इतिकृत्वाऽऽह-अविशुद्धो नैगमो भगति-अभिधत्ते-प्रस्थकरय गच्छामि, कारणे कार्योपचारात , तथा व्यवहारदर्शनात् , तं च कश्चिकिळवन्तं, वृक्षं इति गम्यते, पश्येत्-उपलभेत, दृष्ट्वा च वदेत्-किं भवान् छिनति, विशुद्धतरो नैगमो भणति-प्रस्थकं छिनशि, भावना प्राग्वत, एवं तक्षन्त-सनू कुर्वन्तं वेधन केन विकिरन्तं लिखन्त-लेखन्या स्रष्टकं कुर्वाण एवमेव-अनेन प्रकारेण विशुद्धतरस्य नैगमस्य नामाउडियउत्ति-नामाहितः प्रस्थक इति, एवमेव व्यवहारस्यापि, लोकव्यवहारपरत्वात्तस्य चोक्तवाद्विचित्रमादिति, 'संग्रहस्ये त्यादि, सामान्यमात्रमाही संपहः चितो-धान्येन व्याप्तः, स च देशतोऽपि भवत्वत आह-मित:-पूरितः, अनेनैव प्रकारेण मेयं समारूतं यस्मिन्नाहितामेराकृतिगणत्वात् सत्र का महणान्मेयसमारूढा, धान्यसमारूढ इत्यन्ये, प्रस्थक इत्यन्ये, अयमत्र भावार्थ:-पस्थकस्य मानार्थत्वाच्छेदावस्थामु च तदभावाद्यथोक्त एव प्रस्थकः इति, असावपि तत्सामान्यव्यतिरेकेण तद्विशेषाभावादेक एव, ऋजु वर्तमानसमयाभ्युपगमावतीतानागतयोविनष्टानुत्पन्न-1 ॥१०५॥ | खेनाकुटिल सूत्रयति ऋजुमबस्तस्य निष्फण्णस्वरूपाक्रियाहेतुः प्रस्थको उपि प्रस्थको बर्वमानस्तस्मिन्नेव मानादि प्रस्थकस्तथा प्रतीते:-प्रस्थकोऽय-131 मिति व्यबहारदर्शनात , महातीतेनानुत्पन्नेम वा मानेन मेयेन वार्थसिद्धिरित्यतो मानमेये वर्तमान एवं प्रस्थक इत्ति हृदयं, त्रयाणां शन्दनयाना
दीप अनुक्रम [२९८]
RECAERS
SIKKARARY
... अथ 'नय'प्रमाणं वर्णयते
~109~