________________
आगम
(४०)
आवश्यक'- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः ) भाग-४ अध्ययनं [२], नियुक्ति: [१०६९], विभा गाथा H, भाष्यं [२००-२०२], मूलं [१...] / गाथा [१] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक नियुक्ति एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत सूत्रांक
4-0-
९
गाथा
||१||
नीहि क्षेत्रलोक क्षेत्रमेव लोकः क्षेत्रलोकः तं, ऊर्ध्वादिविभागस्तु प्रतीतः, अनन्तं-अंतरहितमलोकाकाशस्थापरिमित-1| त्वात् , अत्र सूत्रेऽनुस्वारलोपः प्राकृतत्वादवसेयः, जिनदेशितं सर्वज्ञकथितं सम्यक् शोभनेन विधिना ॥ साम्प्रतं काललोकप्रतिपादनार्थमाह
समयावलिअमुहुत्ता दिवसमहोरत्त पक्ख मासा य ।
संवच्छर जुग पलिआ सागर ओसप्पि परिपहा ॥ २०० ॥ (भा.) परमनिकृष्टः कालः समयः, असङ्खधेयसमयात्मिका आवलिका, द्विघटिको मुहूर्तः, द्वादशादिमुहतो दिवसः, त्रिंशन्मुह-६ दर्शोऽहोरात्रः, पञ्चदश अहोरात्राणि पक्षः, द्वौ पक्षी मासः, द्वादश मासा संवत्सरः, पञ्चसंवत्सरं युगं, पल्योपमं उद्धारादि
भेदात् त्रिविधं, पल्योपमानां दशकोटीकोव्यः सागरोपम, दशसागरोपमकोटीकोटीपरिमाणा उत्सर्पिणी, एवमवसर्पिण्यपि द्रष्टच्या, परावतः पुद्गलपरावतः, स चानन्तोत्सपिण्यवसर्पिणीप्रमाणः, ते अनन्ता अतीतः कालः, अनन्ता एवानागतः
कालः ॥ उक्तः काललोकः, काल एव लोकः काललोकः ॥ अधुना भवलोकमभिषित्सुराहभनेरइयदेवमणुआ तिरिक्खजोणीगया य जे सत्ता । तम्मि भवे वहृता भवलोगं तं विआणाहि ॥२०१॥ (भा.)
नैरयिकदेवमनुष्यास्तिर्यग्योनिगताच ये सवाः-प्राणिनस्तस्मिन् भवे वत्तेमाना यदनुभावमनुभवन्ति तं भवलोकन ट्रजानीहि, भव एव लोको भवलोक इति व्युत्पत्तेः ॥ साम्प्रतं भावलोकमुपदर्शयति
ओवइए उपसमिए खहए अतहा खओवसमिए ।परिणामि सन्निवाए छविहो भावलोगोय ॥२०२।। (भा.)
दीप अनुक्रम
करवाकर
[३
CARE
SMEDIC
... अत्र 'समय' आदि काल-गणित वर्णयते
~307~
