________________
आगम
(४०)
"आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः ) भाग-३ अध्ययनं [-], नियुक्ति: [६०४], विभा गाथा , भाष्यं [१२७-१३०], मूलं /-/गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक' नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत सूत्रांक
किं मन्ने अत्यि कर्म ज्याहु मस्थिति संसओ तुज्यं । वेयपयाण य अत्यं न याणसी तेसिमो अत्यो ॥३०॥ ६) हे अभिभूते ! गौतम ! त्वमेतत् मन्यसे-चिन्तयसि, यदुत कर्म-ज्ञानावरणीयादि किमस्ति उत नास्तीति !, नन्वयम
नुचितसव संशयः, यतोऽयं संशयस्तव विरुद्धवेदपदश्रुतिनिबन्धनः, तेषां च वेदपदानामर्ष सम्यक् न जानासि, यथा न जानासि तथा वक्ष्यामः, तेपामयमयों वक्ष्यमाणलक्षण इति गायाक्षरार्थः। तानि च वेदपदान्यमूनि-"पुरुष एवेदं निं सर्व यद्भूतं यच्च भाव्यं उतामृतत्वस्येशानो यदन्नेनातिरोहति यदेजति यन्नेजति यद् दूरे यदु अन्तिके यदन्तरख सर्वस्यास्य बाह्यत" इत्यादि, तथा 'पुण्यः पुण्येने'त्यादि, तेपामवमर्थस्तव चेतसि विपरिवर्तते-पुरुषः-आरमा, एवकारोऽवधारणे, सच
पुरुषातिरिक्तस्य कर्मप्रकृतीश्वरादेर्व्यवच्छेदार्थः, इदं-सर्व प्रत्यक्ष वर्तमान चेतनाचेतनस्वरूपं निमिति वाक्यालङ्कारे यददातम्-अतीतं यच्च भाव्य-भविष्यत् , मुक्तिसंसारावपि स एव, पुरुष इत्यर्थः, उतामृतत्वस्येशान इति, उतशब्दोऽपिशब्दार्थः,
सच समुच्चये, अमृतत्वस्य च-अमरणभावस्य मोक्षस्य ईशानः-प्रभुः, यदनेनातिरोहतीति चशब्दस्य लुप्तस्य दर्शनाद् | जापश्चान्नेन-आहारेणातिरोहति-अतिशयेन वृद्धिमुपैति, तथा यत् एजति चलति पश्वादि, यत् नेजतिन चलति पर्वतादि,
अत्र ऐकारो न भवत्यापत्वात् , यद् दूरे मेर्वादि यदु अन्तिके उशब्दोऽवधारणे यदन्तिके-समीपे तत्सर्व पुरुष एव, तथा + यत् अन्तः-मध्ये अस्य-चेतनाचेतनस्य सर्वस्य यदेव सर्वस्थास्य बाह्यं तत्सर्व पुरुष एव, ततस्तदतिरिक्तस्य कर्मणः किल | सत्ता दुःश्रद्धेयेति । तथा न प्रत्यक्षप्रमाणगम्यमिदं कर्म, अतीन्द्रियत्वात् , नाप्यनुमानगम्यं, तत्र प्रत्यक्षाप्रवृत्तेः, नाप्यागमगम्यम् , आगमानां परस्परविरुद्धार्थभाषितया प्रामाण्यायोगात, अन्यच्च-अमूर्त आत्मा मूत्रं च कम्मोभ्युपम
दीप अनुक्रम
Janoniminin
anyag
~57
