________________
आगम
(४०)
प्रत
सूत्रांक
[H]
दीप
अनुक्रम
H
“आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (निर्युक्तिः + वृत्तिः) भाग-३ अध्ययनं [ - ], निर्युक्तिः [७८२-७८३] वि० भा० गाथा [२३३७-२३४०], भाष्यं [ १२७], मूलं [- / गाथा-] दीपरत्नसागरेण संकलित.. आगमसूत्र -[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक" निर्युक्तिः एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्तिः
श्रीआव श्यक मलय० वृत्ती
उपोद्घाते
॥४०५॥
मिथ्यात्वोदयतो विप्रतिपद्मः सन् इदमभिहितवान् यथेकादयो जीवप्रदेशाः खल्वेकप्रदेशहीना अपि न जीवव्यपदेशं लभन्ते, किन्तु चरमप्रदेशयुक्ताः, ततः स एवैकः प्रदेशो जीवः, जीवव्यपदेशस्य तद्भावभावित्वात् स एवं प्रतिपादयन् गुरुणाऽभिहितो नैतदेवं जीवाभावप्रसङ्गात्, तथाहि भवदभिमतोऽन्त्योऽपि प्रदेशो न जीवः, अन्यप्रदेशतुल्यपरिमाणत्वात् प्रथमादिप्रदेशो वा जीवः, शेषप्रदेशतुल्यपरिमाणत्वात् अन्त्यप्रदेशवत् न च पूरण इतिकृत्वा तस्य जीवत्वं ★ युज्यते, एकैकस्य पूरणत्वाविशेषात्, एकमपि विना तस्यासम्पूर्णत्वात् उक्तं च - " गुरुणाऽभिहितो जइ ते पढमपएसो ॐ न सम्मतो जीवो। तो तप्परिणामोचिय जीवो कहमंतिमो एसो १ ॥ १ ॥ अहव स जीवो कह नाइमोत्ति १ को वा विसेसद्देऊ ते १। अह पूरणोति बुद्धी एकेका पूरणे तस्स ॥ २ ॥” ( विशेषा. २३३७-८) अपिच- कृत्स्नः - परिपूणों जीव इत्युक्तं, तत्र यदि प्रतिप्रदेशं जीवत्वं न स्यात् ततः कथमन्तिमप्रदेशप्रक्षेपेऽपि समुदाये जीवत्वं भवेत् १, प्रत्येकमभावात्, रेणुषु तैलघत्, आह च- "जं सबहा न वीसुं सबेसुवि तं न रेणुतेल्लं व । सेसेसु असम्भूतो जीवो कहमंतिमपरसे ॥ १ ॥ " ( विशेषा. २३४० ) अथ किमत्र युक्तिभिः !, आगमः प्रमाणम्, आगमे च शेषाः सर्वेऽपि प्रदेशा जीवत्वेन निषिद्धाः, न त्वन्तिमप्रदेशः, तस्मात् स एव जीव इति, तदप्ययुक्तं, अन्त्यस्यापि प्रदेशस्यैकत्वेन 'एगे भंते । जीवप्पएसे जीवेत्ति वत्तवं सिया' इत्यादिना निषिद्धत्वात्, किंच- यदि तवागमः प्रमाणं तत आगमे ' जम्दा कसिणे | पडिपुने लोगागासम्पएस तुल्लप्पएसे जीवे जीवेति वचवं सिया' इत्यनेन सर्वप्रदेशा जीवत्वेनाभिहिताः, समुदायस्य समु| दायिभ्यो व्यतिरिक्तस्याभावात्, उकं च आह सुमि निसिंद्धा सेसा न उ अंतिमपरसो ॥ १ | नणु एयोति निसिद्धो
For Private & Personal Use Only
~ 226~
अन्त्यप्रदेराजीवमतनिरासः
॥४०५॥
