________________
आगम
(४०)
"आवश्यक'- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्ति:) भाग-१ अध्ययनं H, नियुक्ति: [१०,११], भाष्यं H, वि०भा०गाथा [३८०-३८२,३८७], मूलं -गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत
सूत्रांक
64XOSS
दीप अनुक्रम
|लोकमापूरयन्ति, आह च भाष्यकृत्-"कोई मंदपयत्तो निसिरह सयलाई सबदवाई । अन्नो तिवपयत्तो निसिरइ सो भिंदिवं ताई ॥॥ गंतुमसंखेजामो अवगाहणवग्गणा अभिन्नाई । भिजति धंसमिति य संखेजे जोयणे गंतुं ॥२॥ भिन्नाई सुहुमथाए अर्णतगुणवडियाई लोगत । पार्वति पूरयति(य) भासाएँ निरंतर लोगं ॥३॥ (३८०-१-२)” अत्र 'असंखेजाओं अवगाहणवग्गणाओं' इति अवगाहना नाम एकैकस्य भाषाद्रव्यस्कन्धस्याधारभूता असोयप्रदेशात्मकक्षेत्रविभागरूपास्तासां वर्मणा अवगाहनावर्गणाः असोया-असद्भयेययोजनप्रमिताः, अत एव प्रागुकं असोयानि योजनानि गत्वेति, शेष सुगम, चतुःसमयग्रहणे त्रिपञ्चसमयग्रहणमपि प्रतिपत्तव्यं, तुलादीनांमध्यग्रहणे आघन्तग्रहणवत्, विचित्रा वा सूत्रगतिः, उकंच"चउसमयमझगहणे तिपंचगहणं तुलाइमज्झस्स । जह गहणे पज्जतम्गहणं चित्ता व सुत्तगई ॥१॥" (३८७वि.) अत्र कथं त्रिभिः समयैर्लोको भाषया निरन्तरमापूरितो भवति?, उच्यते, इह यदा लोकमध्यस्थो वका भवति तदा तेन निसृष्टानि
भाषापरिणतानि च्याणि प्रथमसमय एव पद्सु दिक्षु लोकान्तमनुधावंति, जीवसूक्ष्मपुद्गलानामनुश्रेणिगमनात्, द्वितीदायसमये तु त एव पद् दण्डाः चतुर्दिक्षु एकैकशोऽनुश्रेण्या वासितद्रव्यैः प्रसरन्तः षट् मन्यानो भवंति, तृतीयसमये तु
पृथक् पृथक् तदन्तरालापूरणात् पूर्णो भवति लोकः, एवं त्रिभिः समयैर्भापया लोकः स्पृष्टो भवति, यदा तु स्वयंभूरमणपरतटवर्तिनि लोकान्ते अलोकस्यात्यन्तनिकटीभूय भाषको वक्ति सनाच्या वा बहिश्चतसृणां दिशामन्यतमस्यां दिशि तदा चतुर्भिः समयैरापूर्यते, कथं 1, उच्यते, इह यदा त्रसनाच्या बहिर्व्यवस्थितो वकि तदा एकेन समयेनान्तनोंडी सन्दव्याण्यनुप्रविशन्ति, शेषसमयभावना च पूर्ववत्, यदापि लोकान्ते स्वयम्भूरमणपरतटवर्तिनि चतसणां दिशाम
%
%
2-
For
the Personal
... भाषाया: लोकपूरणस्य वर्णनं
~86
