________________
आगम
(४०)
"आवश्यक’- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः) भाग-१ अध्ययनं -1, नियुक्ति: [9], भाष्यं -1, वि०भागाथा [-], मूलं [-/गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत
सत्राक
दीप अनुक्रम
अपोलातेहास्पर्शवन्तः शब्दाः, तत्सम्पर्के उपघातदर्शनालोधवत्, न चायमसिद्धो हेतुः, यतो दृश्यते सद्योजातबालकानां कर्णदेशाभ्यर्ण-II शब्दस्या
गाढास्फालितझल्लरीझारकारश्रवणतः श्रवणस्फोटो, न चेत्थमुपघातकृत्त्वमस्पर्शवत्त्वे सम्भवति, यथा हि विहायसः, ततो म्वरगुण॥२८॥ विपक्षे गमनासम्भवान्नानैकान्तिकोऽपि, अतश्च स्पर्शवन्तः शब्दाः, तैरभिघाते गिरिगहरभित्त्यादिषु शब्दोत्थानात् लोट
तानिरास: वत्, अयमपि हेतुरुभयोरपि सिद्धः, तथाहि-श्रूयते तीव्रप्रयत्नोच्चारितशब्दाभिघाते गिरिगहुरादिषु प्रतिशब्दाः प्रतिदिन ततः स्पर्शवत्त्वान्मूर्त एव शब्दः, 'रूपस्पर्शादिसन्निवेशो मूर्ति'रिति वचनात् , ततः कथमिवाकाशगुणत्वं शब्दानामुपप-ह त्तिमत् , अपिच-तदाकाशमेकमनेकं वा , यद्येकं तर्हि योजनलक्षादपि श्रूयेत, आकाशस्यैकत्वेन शब्दस्य तद्गुणतया दूरासन्नादिभेदाभावात्, अथानेकम्, एवं सति वदनदेश एव स विद्यत इति कथं भिन्नदेशवर्तिभिः श्रूयते !, बदनदेशाकाशगुणतया तस्य श्रोतृगतश्रोत्रेन्द्रियाकाशसम्बन्धाभावात् , अथ च श्रोत्रेन्द्रियाकाशसम्बद्धतया तत्श्रवणमभ्युपगम्यते,8 |तन्न श्रेयानाकाशगुणत्वाभ्युपगमः, नन्वाकाशगुणत्वमन्तरेण शब्दस्यावस्थानमेव नोपपद्यते, अवश्यं हि पदार्थेन स्थितिमता भवितव्यं, तत्र रूपस्पर्शरसगन्धानां पृथिव्यादिमहाभूतचतुष्टयमाश्रयः, शब्दस्य त्वाकाशमिति, तदयुकं, एवं सति पृथिव्यादीनामप्याकाशाश्रितत्वेनाकाशगुणत्वासः, अथ नाश्रयणमात्रं तद्गुणत्वनिवन्धनं, किन्तु समवायः, सचा-12 स्ति शब्दस्याकाशे न तु पृथिव्यादीनामिति, ननु कोऽयं समवायो नाम', एकलोलीभावेनावस्थानं यथा पृथिव्यादिरूपायो-४॥२८॥ रिति चेत्, न तर्हि शब्दस्याकाशगुणत्वम्, आकाशेन सहास्यकलोलीभावेनापतिपत्तेः; अथाकाशे उपलभ्यमानत्वात् तद्गुणता | शब्दस्य तर्हि तूलकादेरप्याकाशे उपलभ्यमानत्वात् तद्गुणता पामोति, अथ तूलकादेः परमार्थतः पृथिव्यादिस्थानमाकाशे |
In Edonin
For
the Personal
mpanelibrary.org
~71
